Изменить размер шрифта


Начать новую темуНаписать комментарии Страница 9 из 16   [ Сообщений: 232 ]
На страницу Пред.  1 ... 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 ... 16  След.
Автор Сообщение
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 06 июн 2016, 01:54 
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 21 мар 2015, 02:42
Сообщений: 1492
Откуда: Odessa, Ukraine
Lion писал(а):
Толковых работ - нет. Есть работы слепых последователей Малых цифр. Я предлагаю комплексный подход и пока не увидел внятных возражении...

Никакого комплексного подхода у Вас нет. Вы наугад принимаете цифру от 60.000 до 1 млн. человек (именно такие цифры встречаются в источниках по Манцикерту), базируясь на аналогии с другими событиями, где опять наугад берете какую-то цифру.

_________________
Vanitas vanitatum et omnia vanitas (Ecc.1:2)


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 06 июн 2016, 02:55 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46681
Откуда: Армения, Ереван
Вовсе нет - я беру под анализ все известные данные про военную потенциал Византии и соседних стран, в том числе и Селджуков. Сами подумайте, Вы фактически, ставя под сомнения "цифры Маназкерта", ставите под сомнение "все и вся", даже хорошо известные цифры из КП - ведь, будь у султана 15.000 в Маназкерте, мы должны потом как-то обьяснить, как же у их вассалов вдруг оказывались силы покрупнее - Вы входите в противоречие с всеми известными данными. В итоге, по цепочек, Вы должны ставить под сомнения и их. Итог, все данные в свалку, итог - превращаемся в нечто подобное Фоменко.

Я уже не раз говорил - численные данные нельзя рассмотреть в отрыве от комплекса фактов и прежде всего т всех данных, которые известны про то государство, о котором говорим, про соседей, про других, похожых государств и тд. А сторонники Малых цифр так и поступают - берут и с пеной в рту доказывают 48.000 в Маназкерта, не утруждаясь обьяснить, как же в 1044-ом году та же царство Ани, которая сильно уступала Византии по территории, имела 30.000, а несколько десятилетии ранее, при блеске - 100.000. Царство Ани, что, была сильнее Византии? Та же проблема с Слеьждукиами - 15.000... А как же цифры Первого КП, как же последующые цифры более локальных битв, их тоже уменьшит? А как же цифры до и после тех стран, которые на Иранской Нагории и в соопредельных странах существовали и имели те же границы, чем Сельджуки? Например, Ак-Коюнлу в конце XV века по территории мало уступая сельджукам, могли собрать от 200.000 до 300.000, Ильханат - та же территория и тот же 300.000, Сасаниды, по оценкам та же 300.000 и в свете этого вдруг - на тебе - 15.000 у всесильного Альп-Арслана в самом решающем сражении XI века, а то и целой эпохи. Абсурдно.

На деле все нужно рассмотреть в системе, неотрывно от других комплекса фактов, однако на деле никто так не поступает, все берут "свою битву", пишут "свою" правду про нее и все - им плевать, на комплекс фактов. Так нельзя. Численные данные вещь системная, и исторический, и территориально, при том все данные должны иметь друг с другом неразрывную логическую связь, дополняя друг друга, "разговаривая" друг с другом!

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 В сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 06 июн 2016, 05:16 
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 21 мар 2015, 02:42
Сообщений: 1492
Откуда: Odessa, Ukraine
Lion писал(а):
Вовсе нет - я беру под анализ все известные данные про военную потенциал Византии и соседних стран, в том числе и Селджуков. Сами подумайте, Вы фактически, ставя под сомнения "цифры Маназкерта", ставите под сомнение "все и вся", даже хорошо известные цифры из КП - ведь, будь у султана 15.000 в Маназкерте, мы должны потом как-то обьяснить, как же у их вассалов вдруг оказывались силы покрупнее - Вы входите в противоречие с всеми известными данными. В итоге, по цепочек, Вы должны ставить под сомнения и их. Итог, все данные в свалку, итог - превращаемся в нечто подобное Фоменко.

Для того, чтобы оперировать цифрами, нужно знать о характере написания первоисточника, об авторе, об его оперировании данными, о его политической направленности. А ведь по хронистам и хроникам существует обширная литература. Я не берусь судить по источнику без знания его критики, т.к. не знаю многих аспектов - в каждом из них заложен смысл, известный только автору. Например, Любарский, Шене и Франкопан работали с "Алексиадой", и общая картина Византийской истории резко отличается, от изложения самой Анны Комниной. Тюрки у нее всегда многочисленные, т.к. это скрывает просчеты ее отца. И об этом аспекте нужно знать, а не приводить наугад цифры из этого источника. Другой пример, Альберт Ахенский о 600.000 тысячах крестоносцев. Хронист отмечает массовую отправку из Германии паломников на Восток. При этом он знает, численность и количество городов в Германии. Узнав, сколько крестоносцев отправилось из Ахена, он проссумировал на все города, и получил цифру в 300.000. Затем, прибавил столько же французских крестоносцев, он вышел на итоговую цифру. затем, видимо, подумал, что борзанул, уменьшил итоговую цифру в два раза. Только вот беда, для большинства крестоносцев поход закончился простым грабежом евреев в долине Рейна, а еще одна часть добралась только до Венгрии, где им дали по мордасам, и они тоже возвратились домой. Еще одна группа горе-паломников была рассеяна в Болгарии. Кто считал крестоносцев, отправленных вокруг дома с ночевкой? Никто. Учитывая, что Альберт представлял лотарингцев, вошедших в Эдессу, то цифра в 300.000 крестоносцев "перекочевала" в хронику Маттеоса Урхайеци, который "подтвердил" слова далекого коллеги. Вот так родилась всеобъемлющая "липа"! Вы об этом знали?
О том, что нельзя принимать на веру первоисточники без критики можно увидеть по книге Тамары Тальбот Райс "Сельджуки: завоеватели Малой Азии". Она есть на русском языке. Тамара (в девичестве Елена Абельсон) принадлежит к когорте ученых Райс, давших миру четырех известных византинистов и востоковедов. Сама она превосходный археолог и историк средневековой культуры. Т.Райс решила, что сможет написать историю турок-сельджуков, опираясь только на первоисточники. Создавалось ощущение, что Тамара ничего не знает о работах Каэна, Лорана, Виттека, Инанча, Меликофф, Кепрюлю и др., которые уже подвергли критике множество первоисточников. Она упорно ляпала данные всяких хронистов, причем произвольно. В итоге получился набор всякой чепухи, не имеющий никакого практического применения.
Лион, если Вы хотите пойти по стопам Тамары Райс - Ваше право. Наука подвигается вперед, и большинство из вышеперечисленных работ уже устарели. И даже историк анатолийских турок Клод Каэн уже не самый актуальный, а первое место по сельджукам держит Пикок и Сара Нур Йылдыз, о которых еще пять лет назад никто не знал. Пикок вообще подошел к теме по-новому, фактически совершив революцию в истории турок-сельджуков, показав их структуру, движущие силы и принципы управления. До него это не делал никто. Вы о нем что-то знаете? Вам известна структура сельджукского войска? Вам известны функциональные обязанности турецких офицеров на поле Манцикерта? Вам что-то известно о мотивах султана? Нет? Тогда о чем Вы собираетесь поведать миру?

_________________
Vanitas vanitatum et omnia vanitas (Ecc.1:2)


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 06 июн 2016, 07:22 

Зарегистрирован: 05 янв 2014, 22:26
Сообщений: 9300
Да ,Лиону тяжело всё это знать.Вся его беда ,он гонится за пятью зайцами одновремено.
Надо быть спецом в одном направлении ,а не стремиться быть спецом в десяти направлениях.Если выбрал тему сельджуков и туркестанцев , то надо год ,чтобы перечитать всю литературу по даной теме.А потом умничать .Читая одновремено материалы по разным темам ,это путь в путаницу в голове.


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 06 июн 2016, 09:46 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46681
Откуда: Армения, Ереван
Germain

Спасибо за развернутый ответ - в общем очень полезный, но по теме - сомневаюсь...

Germain писал(а):
Для того, чтобы оперировать цифрами, нужно знать о характере написания первоисточника, об авторе, об его оперировании данными, о его политической направленности.


Это пункты моего метода и я естественно их учитываю!

Цитата:
А ведь по хронистам и хроникам существует обширная литература. Я не берусь судить по источнику без знания его критики, т.к. не знаю многих аспектов - в каждом из них заложен смысл, известный только автору. Например, Любарский, Шене и Франкопан работали с "Алексиадой", и общая картина Византийской истории резко отличается, от изложения самой Анны Комниной. Тюрки у нее всегда многочисленные, т.к. это скрывает просчеты ее отца. И об этом аспекте нужно знать, а не приводить наугад цифры из этого источника. Другой пример, Альберт Ахенский о 600.000 тысячах крестоносцев. Хронист отмечает массовую отправку из Германии паломников на Восток. При этом он знает, численность и количество городов в Германии. Узнав, сколько крестоносцев отправилось из Ахена, он проссумировал на все города, и получил цифру в 300.000. Затем, прибавил столько же французских крестоносцев, он вышел на итоговую цифру. затем, видимо, подумал, что борзанул, уменьшил итоговую цифру в два раза. Только вот беда, для большинства крестоносцев поход закончился простым грабежом евреев в долине Рейна, а еще одна часть добралась только до Венгрии, где им дали по мордасам, и они тоже возвратились домой. Еще одна группа горе-паломников была рассеяна в Болгарии. Кто считал крестоносцев, отправленных вокруг дома с ночевкой? Никто. Учитывая, что Альберт представлял лотарингцев, вошедших в Эдессу, то цифра в 300.000 крестоносцев "перекочевала" в хронику Маттеоса Урхайеци, который "подтвердил" слова далекого коллеги. Вот так родилась всеобъемлющая "липа"! Вы об этом знали?


Догадывался, однако, если Вы "держите удар" на одного Аахенского, я все смотрю в системе, а система подтверждает - Первый КП, 600.000 всех и вся, от элиты Европы типа Годфрида и Роберта Нормандского или элитного бойца Боэмунда и Танкреда до простого крестьянина Жака с дубинкой или с пикой на плечах.

Цитата:
О том, что нельзя принимать на веру первоисточники без критики можно увидеть по книге Тамары Тальбот Райс "Сельджуки: завоеватели Малой Азии". Она есть на русском языке. Тамара (в девичестве Елена Абельсон) принадлежит к когорте ученых Райс, давших миру четырех известных византинистов и востоковедов. Сама она превосходный археолог и историк средневековой культуры. Т.Райс решила, что сможет написать историю турок-сельджуков, опираясь только на первоисточники. Создавалось ощущение, что Тамара ничего не знает о работах Каэна, Лорана, Виттека, Инанча, Меликофф, Кепрюлю и др., которые уже подвергли критике множество первоисточников. Она упорно ляпала данные всяких хронистов, причем произвольно. В итоге получился набор всякой чепухи, не имеющий никакого практического применения.


Я знаком с книгой Райс, так же естественно согласен с Вами, что нельзя принимать на веру первоисточники без критики, однако и Вы согласитесь, иногда ученные падают в другую крайность, которую уже описал - создают явно не логичные схемы!

Цитата:
Лион, если Вы хотите пойти по стопам Тамары Райс - Ваше право. Наука подвигается вперед, и большинство из вышеперечисленных работ уже устарели. И даже историк анатолийских турок Клод Каэн уже не самый актуальный, а первое место по сельджукам держит Пикок и Сара Нур Йылдыз, о которых еще пять лет назад никто не знал. Пикок вообще подошел к теме по-новому, фактически совершив революцию в истории турок-сельджуков, показав их структуру, движущие силы и принципы управления. До него это не делал никто. Вы о нем что-то знаете? Вам известна структура сельджукского войска? Вам известны функциональные обязанности турецких офицеров на поле Манцикерта? Вам что-то известно о мотивах султана? Нет? Тогда о чем Вы собираетесь поведать миру?


Моя беда (?!) в том, что я изучаю военную историю армян за 5.000 лет - в итоге я чисто физически не могу быть углубленным специалистом по всем направлениям, не успеваю. Вы, уверенно оставив в стороне антику, даже не взяв средневековье, углубились в крестов XI-XV веков, я же читаю все, что касается военной тематики армян за 5.000 лет. В итоге, естественно, найдутся узкие спецы, которые лучше меня в определенной, узкой тематике, но - в первых, я даже здесь питаюсь не отстать и мало отстаю, пример, я с Вами по крестам, и в вторых - я подхожу к всему системно, по эпохам. Например, я лучше узкого специалиста знаю предыдущую и последующую эпоху, что дает мне определенные преимущества. Я могу тут сидеть и часами обсудить с кем-то проблему Коюнлу или хазар, не говоря уж про антику, а узкий специалист не выходит из своей эпохи. Итог, панорама мне все же лучше виднее, понимаете?

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 В сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 06 июн 2016, 21:56 

Зарегистрирован: 13 май 2015, 15:32
Сообщений: 2382
Lion писал(а):
Germain

Спасибо за развернутый ответ - в общем очень полезный, но по теме - сомневаюсь...
Lion, у Вас уже бзик на фоне желания все подогнать под одну тему. Вам человек такой пост написал, а Вы ему в ответ - "Ты не по теме". Если будете и далее игнорировать доводы - это приведет уже к игнорированию Вами человека стоящего за этими доводами и рано или поздно получите ответку.

Lion писал(а):
и в вторых - я подхожу к всему системно, по эпохам. Например, я лучше узкого специалиста знаю предыдущую и последующую эпоху, что дает мне определенные преимущества.
Голословное заявление - потому что, если бы Вы действительно знали предыдущую и последующую эпохи, то совмещали бы данные. А у Вас ниче не стыкуется.


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 06 июн 2016, 22:28 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46681
Откуда: Армения, Ереван
bzntm писал(а):
Lion, у Вас уже бзик на фоне желания все подогнать под одну тему. Вам человек такой пост написал, а Вы ему в ответ - "Ты не по теме". Если будете и далее игнорировать доводы - это приведет уже к игнорированию Вами человека стоящего за этими доводами и рано или поздно получите ответку.


Честно, я не понял, о чем Вы :shock:

Цитата:
Голословное заявление - потому что, если бы Вы действительно знали предыдущую и последующую эпохи, то совмещали бы данные. А у Вас ниче не стыкуется.


Так я же как раз совмещаю! Смотрите, я же не раз говорил, нужно посмотреть на численность армии той же территории "до" и "после"! Не понятно?!

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 В сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 17 авг 2016, 20:54 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46681
Откуда: Армения, Ереван
Մհեր Հակոբյան
Մանազկերտի 1071 թ-ի ճակատամարտը.
Մեծ կայսրության մահվան ժամը

(ռազմա-քաղաքական վերլուծություն)


«Ռոմանոս IV-ի բանակում գտնվող հայկական հետևազորը աչքի էր ընկնում բարձր մարտական հատկանիշներով»

Ա. Կաժդան


«Դա մեծ Բյուզանդայի մահվան ժամն էր… Հայաստանը և Կապադովկիան, նահանգներ որոնցից սերվել էին այնքան հայտնի կայսրեր ու ռազմիկներ և որոնք կազմում էին կայսրության հիմնական ուժը, ընդմիշտ կորան և թուրքը քոչվորի իր վրանը դրեց հինավուրց հռոմեական փառքի վրա»

Հ. Գելցեր


Ռազմա-քաղաքական համայնապատկեր


1060-ական թվականներին Բյուզանդական կայսրությունն ամենևին էլ լավ օրեր չէր ապրում։ Հետևում էին մնացել Հայկական (Մակեդոնական) գահատոհմի արքաների գահակալության փառահեղ տարիները, երբ կայսրության փառքը թնդում էր ողջ աշխարհում, իսկ Մերձավոր Արևելքում էլ վերջինիս հեղինակությունը համարվում էր անսասան ու անբեկանելի։ Այժմ, փայլուն այդ տասնամյակներից հետո, կայսրությունը մուտք էր գործել քաղաքական ու տնտեսական ցնցումների մի հարատև ժամանակաշրջան, որին վիճակված էր դեռ երկար շարունակվել։

Արևմուտքից կայսերական Իտալիան իրենց մանր հարձակումներով բզկտում էին նորմաները՝ Հյուսիսային Եվրոպայից ու «ֆրանկական աշխարհից» հավաքված այդ վարձկանները, որոնք այժմ արդեն դուրս էին եկել հսկողությունից և, ակտիվորեն սեփականացնելով Իտալիան, սահմանափակում էին կայսերական իշխանությունը Ապենինյան թերակղզում։ Մեծ հաշվով, իհարկե, նորմաններն իրենցից խոշոր ուժ չէին ներկայացնում և կայսրության լավ ժամանակներում նրանց սանձելը դժվարություն չէր ներկայացնի, բայց կայսրության լավ ժամանակներն արդեն, ինչպես ասվեց, հետևում էին, պաշտոնական Կոնստանդնուպոլիսն ի վիճակի չէր բավարար ուժեր կենտրոնցնել արևմտյան ուղղությամբ, դե իսկ տեղական բնակչության աջակցությունն էլ մեծ հաշով ամեն ինչ որոշում էր նորմանների օգտին։

Խաղաղ չէր նաև կայսրության բալկանյան սահմանը։ Հենց նոր նվաճված բուլղարները, ինչպես նաև հաղթված, սակայն չնվաճված սերբերն ու խորվաթները Հունգարական թագավորության աննկատ աջակցությամբ ստեղծում էին մի պատկեր, երբ կայսերական իշխանությունը Ադրիանապոլսից հյուսիս ընկած տարածքներում ոչ մի կերպ ամուր համարվել չէր կարող։ Այս ուղղությամբ վիճակը բարդանում էր նաև ղչփախների առկայությամբ։ 1049 թ-ին Արալյան ծովի հյուսիսային ու արևելյան ափերին բնակվող ղփչախները շարժվեցին դեպի արևմուտք և ծանր պարտության մատնեցին սկզբում օղուզներին, իսկ ավելի ուշ` արևելյան պածինակներին։ Արդյունքում Ղփչախական խանության սահմաններում հայտնվեցին Արալյան ծովի հյուսիսային ափերից մինչը Դոն ընկած հսկայական տարածքները, իսկ արևելյան պածինակները, ինչպես նաև օղուզների մի մասը ստիպված եղան անցնել Դոնը ու միանալ դեռևս 889 թ-ից Մերձսևծվյան տափաստաններում լիովին անկախ իշխող և Պածինակների խանությունը հիմնած արևմտյան պածինակներին։ Այս ամենի հետևանքով Պածինակների խանությունը, իր մեջ ընդունելով պածինակների խոշոր հատվածներ և դաշնակցելով օղուզների հետ, կտրուկ ուժեղացավ` վերածվելով Բյուզանդիայի չափազանց վտանգավոր ախոյանի և անվերջ սպանռանլիք կախելով Անդրդանուբյան տարածքների վրա։

Ամենամեծ սպառնալիքը, սակայն, որ կախված էր վասիլևսների լայնարձակ տերության գլխին, գալիս էր արևելքից։ Ղփչախների վերը հիշատակված տեղաշարժի արդյունքը եղավ նաև այն, որ օղուզների հիմնական մասը Կասպից ծովի արևելյան ափերով տեղաշարժվեց դեպի հարավ և, հաստատվելով հենց նոր ստեղծված Սելջուկյան սուլթանությունում ու ընդունելով իսլամը, կտրուկ ուժեղացրեց վերջինիս ռազմական պոտենցիալը` բոլոր պայմանները ստեղծելով սելջուկյան հետագա հսկայամասշտաբ արշավանքների համար։ Մեծ հաշվով ասած՝ դեռևս մինչ այս տեղաշաժն էլ էր Սելջուկյան սուլթանությունն իրենից ըստ էության ներկայացնում օղուզական մի տերություն՝ իսլամի հովանու ներքո, բայց այժմ, իր մեջ ընդգրկելով սեփական ցեղակիցների նոր խմբաքանակներ և հաջողությամբ «մարսելով» դրանց «իսլամական կաթսայում», Սելջուկյան սուլթանության հզորությունը հասավ ահռելի չափերի՝ մահացու սպառնալիքի տեսքով կախվելով արևելյան քրիստոնյաների և մասնավորապես Բյուզանդական կայսրության գլխին։ 1040-ական թվականների սկզբին վերջնականապես պարտության մատնելով Ղազնևիների սուլթանությանը ու դրանով իսկ հիմք դնելով աշխարհասասան մի տերության, Սելջուկյան սուլթանության առաջին սուլթան Տուղրիլ-բեկը (1033-1063) արագորեն կազմակերպեց նաև իր տերության ռազմա-քաղաքական համակարգը՝ միաժամանակ արդեն ավելի մեծ չափով շարունակելով նվաճողական և ավարառուական քաղաքականությունը առանց բացառության իր բոլոր հարևանների նկատմամբ։

1040-ական թվականների երկրորդ կեսին սկսվում են սելջուկյան արշավանքները դեպի արևմուտք ու մասնավորապես դեպի արևելյան քրիստոնյաների տիրապետության տակ գտնվող տարածքներ, սակայն այդ ժամանակ դրանք դեռևս ընդգծված հետախուզական և ավարառուական բնույթ ունեին։ 1050-ական թվականներին այս արշավանքներն ավելի մեծ չափերի են հասնում, իսկ արդեն 1060-ական թվականների սկզբից սկսած դրանք ստանում են բացահայտ նվաճողական բնույթ։ Հենց այս գործընթացի գագաթնակետն էլ հանդիսացավ Մանազկերտի 1071 թ-ի ճակատամարտը, որին վիճակված էր վճռորոշ դեր ունենալ տարածաշրջանի առանց բացառության բոլոր խաղացողների համար։

Տուղրիլ-բեկի տերության ռազմա-քաղաքական վերելքը համընկավ արևելքի գլխավոր քրիստոնյա խաղացողի՝ Բյուզանդական կայսրության, անկման դարաշրջանի հետ։ Հայկական գահատոհմի արքաների օրոք կայսրությունը կարողացել էր ըստ էության ոչ միայն լրջորեն սաստել ու սահմանափակել Բաղդադի Աբբասյաններին ու նրանց անունից փաստացի իշխող շիա պարսիկ Բուվայհյաններին, այլ նաև Կահիրեի շիա Ֆաթիմյաններին։ Այս ժամանակաշրջանում էր, սակայն, ընթանում նաև այն գործընթացը, երբ պաշտոնական Կոնստանդնուպոլսի դեմ իրար հետևից բռնկվում էին հսկայական չափերի հասնող նահանգային բանակաթեմային ազնվականության կողմից գլխավորվող ապստամբությունները։ Արդյունքում, արդեն 1020-ական թվականների երկրորդ կեսից սկսած, իշխող կայսրերի մոտ սկսեց գերակշռել այն մտայնությունը, որ իսլամական ագրեսիային մոտ 4 հարյուրամյակ հաջողությամբ դիմակայած բանակաթեմային համակարգը կայսրությանն արդեն ըստ էության այնքան էլ հարկավոր չէ՝ չկան լուրջ հակառակորդներ, իսկ բանակաթեմային համակարգն ու ազատ գյուղացիությունն էլ մշտական ապստամբությունների և հուզումների աղբյուր է։

Այսպիսով, ինչպես արդեն ասվեց, սկսած 1020-ական թվականների վերջից, կայսրության բանակը լրջագույն մի անկում ապրեց, ընդ որում գործընթացը երբեմն նույնիսկ փաստացի խրախուսվում էր Կոնստանդնուպոլսում իշխող կայսրերի կողմից։ Արդյունքում, արդեն 1030-ական թվականների սկզբից Բյուզանդական կայսրության ռազմական հեղինակությունը արևելքում սկսեց աստիճանաբար սասանվել։ Այսպես, 1030 թ-ի օգոստոսի 9-ից 10-ը ընթացած Ազազի խոշոր ճակատամարտում Հալեպի և Հյուսիսային Ասորիքի տեղական գահատոհմեր հանդիսացող Միրդասյանների և Նոմայրյանների էմիրություններին հաջողվեց խայտառակ պարտության մատնել Ռոմանոս III Արգիրոսի (1028-1034) գլխավորած բյուզանդական խոշոր բանակին ու, եթե սկզբում բոլորն այնպես էին ընկալում ու բոլորին այնպես էր թվում, թե դա սոսկ ընդամենը միայն մի պատահականություն էր, աստվածային զայրույթի կամ կայսեր անճարակության արդյունք, ապա հետագան ցույց տվեց, որ դա իրականում համընդհանուր քայքայման միայն առաջին ախտանշաններից մեկն էր, որն արդեն լիովին բացահայտ դարձավ այն բանից հետո, երբ 1040-ական թվականներին Տուղրիլ-բեկի ստեղծած ահարկու ռազմական մեքենան մոտեցավ կայսրության սահմաններին։

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 В сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 17 авг 2016, 20:55 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46681
Откуда: Армения, Ереван
Պետք է ասել, սակայն, որ նույնիսկ 1040-ական թվականների սկզբին էլ Կոնստանդնուպոլսում իշխող կայսրերը համառորեն չէին ուզում վերանայել ոչ բանակի նկատմամբ իրենց քաղաքականությունը, ոչ էլ արևելյան քաղաքականությունն ընդհանրապես։ Ավելին, նույնիսկ այն բանից հետո էլ, երբ 1044 թ-ին Բյուզանդիան հասավ իր արևելյան քաղաքականության մեծագույն հաջողություններից մեկին՝ վերացրեց և իր կազմի մեջ ընդգրկեց Անիի թագավորությունը, որդգերված կործանարար քաղաքականությունը շարունակվեց արդեն նաև հենց նոր նվաճված Անիի թագավորության ռազմական մեքենայի նկատմամբ, որի արդյունքում Բագրատունիների կողմից հատկապես իսլամական աշխարհի դեմ մղված մարտերում երկար հարյուրամյակների ընթացքում կոփված Հայոց ռազմական մեքենան բյուզանդական ակտիվ ջանքերի արդյունքում մի քանի տարում լիովին շարքից հանվեց։

Ինչպես արդեն ասվեց, 1040-ական թվականների երկրորդ կեսին արևելքում իսլամական վտանգը կայսրության համար կրկին ահագնացավ։ Արդեն 1048 թ-ին դեպի Հայաստան ու հարակից այլ երկրներ սկիզբ առավ իր մեծությամբ սելջուկյան բանակի աննախադեպ մի արշավանք, որին վիճակված էր փայլուն հաղթանակներով պսակվել կայսերական բանակի նկատմամբ, իսկ ձեռք գցված ավարն էլ գերազանցում էր նույնիսկ ամենահամարձակ երազանքները։ 1053 թ-ին արդեն անձամբ Տուղրիլ-բեկի գլխավորությամբ դեպի Հայաստան ու հարակից այլ երկրներ սկիզբ առավ իր մեծությամբ նույնիսկ արդեն նախորդին գերազանցող մեկ այլ արշավանք, որը տևեց մի քանի տարի և նախորդից ավելի խոշոր արդյունքներ գրանցեց։ Արդյունքում արդեն 1050-ական թվականների երկրորդ կեսին կայսրության իշխանությունը Հայաստանում զգալիորեն թուլացավ։ Այս առումով հետաքրքիր է նշել նաև այն մասին, որ նույնիսկ արդեն իսկ լիովին աղետալի տեսք ստացած այս պայմաններում էլ պաշտոնական Կոնստանդնուպոլիսը չէր գիտակցում արևելյան իր քաղաքականության ողջ սնանկությունը։ Իրոք, հարվածի տակ էին ընկնում հիմնականում քրիստոնյա միաբնակ՝ գերակշիռ մեծամասնությամբ հայերով բնակեցված շրջանները և կայսրության այդ հանգամանքը ոչ միայն չէր անհանգստացնում, այլև Կոնստանդնուպոլսի «հանճարեղ» տեսաբաններից ոմանք նույնիսկ դրա մեջ փորձում էին դրականը տեսնել՝ սելջուկյան արյունահեղ հարվածները նրանք ընկալում էին որպես միաբնակների գլխին պայթած աստվածային պատիժ, որը, ըստ իրենց, պետք է ուժեղացներ երկաբնակների՝ կայսրության պաշտոնական քաղկեդոնական դավանանքի, դիրքերը։

«Սրանից առաջ»,- հետագայում իր հուշերում անկեղծանում է իր ժամանակ ռազմա-քաղաքական գործիչ և պատմիչ Միքայել Աթալիատեսը,- «այլազգիների այսքան մեծ ուժն ու փքվածությունը, ինչպես նաև հռոմեական հպատակների կոտորածը համարվում էր Իբերիայում, Միջագետքում, մինչև Լիկանդոս ու Մելիտենե և կից Հայաստանում ապրող հերետիկոս բնակիչների` Նեստորի հրեադավան և Ակեֆալների հերձվածը պաշտողների, դեմ ուղղված աստծո ցասման հետևանք, քանզի այդ շրջանները վխտում են նման չարափառությամբ, բայց երբ փորձանքն սկսեց թափվել նաև ուղղափառների գլխին, բոլոր հունադավաններն ընկան տարակուսանքի մեջ, նրանք ենթադրում էին ու հավատացած, որ Ամովրացիների նման իրենց էլ գործած մեղքերի բաժակը լցվել է, իսկ ուղղափառ հավատքը դավանելը դեռ բավական չէ, անհրաժեշտ է նաև այդ հավատքին չհակասող ապրելակերպ։ Այդ պատճառով երկուսն էլ, այսինքն և հավատքի հարցում սխալվողը, և կյանքում կաղացողն ու թերացողը, նույն պատժին են արժանանում, իսկ արարողն ու վարդապետողը՝ ներբողվում ու փառավորվում»։ Տիպիկ այս մտածողությունը, դժբախտաբար, 1050-ականների երկրորդ կեսին դեռևս շարունակում էր իշխել կայսերական իշխանության բուրգի նույնիսկ ամենաբարձր օղակներում, իսկ այդ ժամանակ արդեն Տուղրիլ-բեկը, որը 1055 թ-ին տիրել էր Բաղդադին և սեփական սուլթանության բուն ուժերից բացի իր տնօրինության տակ ուներ նաև Արաբական խալիֆությանը ենթական մնացած ուժերը, օրստօրե իրենից ավելի ու ավելի մեծ սպառնալիք էր ներկայացնում։

Սելջուկյան արշավանքները դեպի Հայաստան ու հարակից այլ երկրներ շարունակվեցին նաև 1050-ական թվականների վերջին և 1060-ական թվականների սկզբին, ընդ որում երևի թե միայն մահն էր, որն ի վիճակի էր կանգնեցնել իր հզորության գագաթնակետին հասած Տուղրիլին, մահը, որն ահեղ այս տիրակալին հանդիպեց 1063 թ-ի սեպտեմբերի 4-ին։ Վիճակը, սակայն, էական փոփոխություն չկրեց, քանի որ Տուղրիլ-բեկին փոխարինած նրա եղբորորդի Ալփ-Արսլանը (1063-1072), լինելով իր հորեղբոր իրական շարունակությունը, շարունակեց վերջինիս քաղաքականությունը նաև տերության կառավարման բոլոր բնագավառներում։

1064 թ-ի ուշ գարնանը, գերազանցելով իր հորղեբորը արդեն նաև հարվածի ուժով, Ալփ-Արսլանը շարժի մեջ դրեց իր հզոր ռազմական մեքենան և 180.000-անոց հզոր մի բանակով հարված հասցրեց Հայաստանին ու Վրաստանին։ Հետագա իրադարձությունները և հատկապես Անիի ողբերգական անկումը , որն ի դեպ ասած, տեղի ունեցավ կրկին բյուզանդական անճարակ ռազմա-վարչարարության արդյունքում, բավականին հայտնի են և իմաստ չունի դրանք վերաշարադրելը։ Այս առումով ավելացնենք միայն, որ, եթե 1050-ական թվականների կեսերից կայսերական իշխանությունը Եփրատից արևելք, իսկ ինչ որ տեղ նույնիսկ արդեն արևմուտք ընկած Հայաստանի տարածքներում գոյություն ուներ մեծապես միայն ձևական մակարդակում, ապա այժմ, համենայն դեպս արդեն Եփրատից արևելք ընկած տարածքներում, այն լիովին վերացավ։ Իհարկե, կայսրությունը միանգամից չկորցրեց հիշատակված տարածքները, դե իսկ իր բնույթով տափաստանի մի իսկական զավակ հանդիսացող Ալփ-Արսլանն էլ ևս առանձնակի ջանքեր չգործադրեց ամրանալու հիշատակված տարածքներում, սակայն մեծ հաշվով արդեն իսկ պարզ էր՝ Եփրատից արևելք տարածվող Հայաստանի տարածքները 1064 թ-ի աղետից հետո վերածվել էին ըստ էության ոչ մեկին չենթարկվող և միայն տեղական ուժերի կողմից հարաբերականորեն կառավարվող մի շրջանի, որը Եփրատից արևմուտք ընկած տարածքները անվերջ հոշոտելու ձգտող Սելջուկյան սուլթանության համար իրենցից ներկայացնում էր ընդամենը միայն ապագա արշավանքների մի հարմար ցատկահարթակ։

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 В сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 17 авг 2016, 20:55 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46681
Откуда: Армения, Ереван
Իրոք զարմանալ կարելի էր, բայց նույնիսկ այս աղետալի և սպառնալից դրությունն իսկ ի վիճակի չէր որևէ բան հասկացնել պաշտոնական Կոնստանդնուպոլսին, որի այդ ժամանակվա կայսր Կոնստանդին X Դուկասը (1059-1067) համառորեն շարունակում էր իր նախնիների որդեգրած հակաբանակային և, կարելի է ասել նույնիսկ, հակաարևելյան քաղաքականությունը. փակվել Կոնստանդնուպոլսում, անխնա շահագործել նահանգները, որպես վտանգավոր մայրաքաղաքի համար ճզմել այստեղ հայտնվող դիմադրության բոլոր օջախները և սպասել, սպասել ու սպասել այնքան ժամանակ, մինչև արևելյան փոթորիկը կանցնի՝ ահա այդ քաղքականության սեղմ էությունը։

Պետք է ասել, սակայն, որ Կոնստանդին X Դուկասի կառավարման վերջին տարիներին կայսրության աղետալի դրությունն արդեն այն աստիճանի էր հասնում, որ նույնիսկ կայսրության քաղաքական վերնախավում հայտնվում էին այլ կերպ մտածող մարդիկ, ինչն իր ժամանակի համար բացառիկ մի երևույթ էր։ Ընդհանրապես ասած, սկսած արդեն Վասիլ II-ի (963, 976-1025) մահվանից ժամանակից, կայսրության գահին իրար հաջորդած կայսրերն իրենցից ներկայացնում էին երկու սոցիալ-դասակարգային խմբավորումների ներկայացուցիչներ, որոնցից մեկը պայմանականորեն արտահայտում էր քաղաքային բյուրոկրատիայի, իսկ մյուսը՝ ռազմական ավագանու շահերը։ Այս երկու խմբավորումները, բնականաբար արտահայտելով իրենց դասակարգային շահերը, մշտապես սուր մրցակցության մեջ էին միմյանց հետ՝ ձգտելով գահի վրա հաստատել իրենց ներկայացուցչին կամ, եթե հակառակորդ խմբավորման ներկայացուցիչն էր գահին, գահընկեց անել վերջինիս։ Վասիլ II-ի մահվանից հետո ընկած չորս տասնամյակում հաջողությունը մեծապես քաղաքային բյուրոկրատիայի կողմում էր, որին հաջողվում էր, չնայած տարատեսակ ցնցումների, հիմնականում գահի վրա պահել սեփական այս կամ այն թեկնածուին։ Վերը հիշատակված Կոնստանդին X Դուկասն այս խմբավորման թերևս ամենավառ ներկայացուցիչներից մեկն էր, որի օրոք էլ, ինչպես արդեն ասվեց, սելջուկյան վտանգը արդեն իրական սպառնալիք դարձավ նույնիսկ հենց իր՝ կայսրության, գոյության համար։

Կոնստանդին X Դուկասը մահացավ 1067 թ-ի մայիսի 22-ին և դրանից հետո կես տարին իսկ արդեն բավական էր, որ բոլորին պարզ լինի՝ հանգուցյալի 17 ամյա որդի Միքայել VII-ը (1067, 1071-1078) ոչ միայն սկզբունքորեն ի վիճակի չէ երկիր կառավարել, այլև հենց քաղաքական կուրսի անփոփոխությունն իսկ կործանարար է տերության համար։ Արդյունքում արդեն տարվա վերջում պատանի գահակալին մեղմորեն հեռացրին երկրի կառավարումից, որից հետո գահին բազմեց մինչ այդ հակակայսերական դավադրություն նյութած, բռնված ու դատական պատասխանատվության համար Կոնստանդնուպոլիս բերված Ռոմանոս Դիոգենեսը՝ գեղեցիկ ու ռազմունակ մի տղամարդ, որին, ի դեպ ասած, հաջողվեց գերել Միքայել VII-ի մայր Եվդոկիայի սիրտը և այդ ճանապարհով իր ու ռազմական ավագանու շահերը ներկայացնող սեփական խմբակցության համար ճանապարհ բացել դեպի կայսերական գայիսոնը։ Ռոմանոսն ու Եվդոիկան ամուսնացան տարվա ամենավերջին օրերին և արդեն 1068 թ-ի հունվարի 1-ին Բյուզանդիայի կայսր հռչակվեց Ռոմանոս IV Դիոգենեսը (1068-1071), որին վիճակված էր դառնալ մեր կողմից նկարագրվող պատմական այս ողբերգության գլխավոր մասնակիցներից մեկը։

Պետք է ասել, սակայն, որ Ռոմանոսն ի սկզբանե մեծ հույսեր էր ներշնչում։ Երիտասարդ, գեղեցիկ, ռազմունակ, մարդկանց հետ շփումներում իր նախորդների հետ համեմատած ավելի պարզ ու մատչելի մի մարդ, որն ի սկզբանե արդեն մեծ ուշադրություն էր դարձնում բանակին ու ռազմական գործերին՝ թվում էր, թե ստեղծված պայմաններում նրանից լավ թեկնածու ունենալ իրոք որ հնարավոր չէ։ Իհարկե, նոր կայսրն ուներ նաև թերություններ, սակայն սկզբում դրանք այնքան էլ նկատելի չէին, դե իսկ հետո էլ մարդիկ աշխատում էին դրանց վրա քիչ ուշադրություն դարձնել։ Իրոք, Ռոմանոսը, մինչև ուղնուծուծը լինելով դասական տիպի կայսերական մի ռազմիկ, քաղաքական հարցերում հաճախ դրսևորում էր անհեռատեսություն, երբեմն դոգմատիկության աստիճան համառ էր, դժվար էր ընկալում ամեն մի նորը և ուշ ու դժվար էր ըմբռնում իրավիճակի փոփոխությունները։ Կայսրը որոշակիորեն նաև վատ էր ճանաչում մարդկանց, իսկ մշտապես հրամաններ տալու դրությունն էլ, բնական կայսեր համար, ժամանակի հետ ավելի խորացրեց առկա թերությունները։ Եվ վերջապես կար նաև մեկ հանգամանք ևս, որը բյուզանդական վերնախավում նույնիսկ ամենահեռատեսները չէին նկատում, բայց որը ինքնին կարող էր խիստ իջեցնել կայսեր և նրա ռազմական մեքենայի արդյունավետությունը հատկապես արևելքում մղվող ռազմական գործողություններում՝ Ռոմանոս IV Դիոգենեսը, լինելով տոհմիկ քաղկեդոնական մի ազնվական, անչափ սառը, եթե ոչ նույնիսկ ատելության աստիճանի էր վերաբերվում հայերին, իսկ այն պարագայում էլ, երբ ընդհանրապես Բյուզանդիայի բանակում և հատկապես արևելքում տեղավորված կայսերական բանակային խմբավորումում հսկայական դեր ունեին հայ ռազմիկները, դե իսկ հաջող մարտական գործողությունների համար խիստ կարևոր տեղական քրիստոնյա բնակչության աջակցության գործում էլ նույն այդ բնակիչները իրենց մեծամասնությամբ կազմված էին հայերից, կայսեր կրոնական այս նեղմտությունը մեծապես ծանրացնելու էր նրա բանակի վիճակը ապագա ռազմական գործողություններում։

Այն, որ Հայաստանի ու հարակից երկրների համար մեծապես դեռևս անուղղակի միջոցներով ընթացող նախկին մրցակցությունը Բյուզանդական կայսրության և Սելջուկյան սուլթանության միջև թևակոխում է նոր ու վճռական ընդհարման մի կարևոր փուլ, լավ էին հասկանում նաև Սելջուկյան սուլթանությունում։ Ալփ-Արսլանն, ինչպես արդեն ասվեց, ամենից առաջ հենց լավ ռազմիկ ու զորավար էր, սակայն, ի տարբերություն Բյուզանդիայի, կայսեր կողքին կար նաև ազգությամբ պարսիկ մի տաղանդավոր վեզիր՝ խոսքը Նիզամի ալ-Մուլքի մասին է, որը հաջողությամբ լրացնում էր իր ռազմիկ-սուլթանին՝ արդյունքում ստեղծելով խիստ հաջող ռազմա-քաղաքական մի տանդեմ։

Պետք է ասել, սակայն, որ դեպի արևելք առաջանալիս իր խնդիրներն ուներ նաև Սելջուկյան սուլթանությունը։ Այսպես, Բաղդադի սուննի Աբբասյան խալիֆները, որոնք Տուղրիլ-բեկի աջակցությամբ 1055 թ-ին հաջողությամբ ազատվեցին ավելի քան մեկ դար իրենց անունից փաստացի իշխող շիա պարսիկ Բուվայհյաններից, ամենևին էլ անկեղծորեն չէին վերաբերվում Միջին Ասիայից եկած ռազմունակ և նույնիսկ իսլամն ընդունած սուննի օղուզներին ու նրանց սուլթաններին։ Աբբասյանները հույս ունեին կրոնական իշխանության հետ միաժամանակ վերստանալ նաև մի ժամանակ իրենց պատկանող քաղաքական իշխանությունը, իսկ այդ հանգամանքն էլ, սրված արաբ և թյուրք տարրերի մշտական մրցակցությամբ, որոշակի անկայունություն էր հաղորդում Սելջուկյան տերության ներքաղաքական դրությանը։ Վիճակը հանգիստ չէր նաև սահմանային շրջաններում։ Այսպես, հեռավոր արևելքում իրենից մշտական սպառնալիք էր ներկայացնում Ղարախանյանների խանությունը ու նրա ռազմական մեքենան, ընդ որում օղուզների հետ մեծ հաշվով նույն թյուրքական արմատներն ունեցող այս խանության բնակիչները, որոնց շարքերում իսլամը դեռևս այնքան էլ չէր արմատավորվել, վախով ու մրցակցության սուր զգացումով էին դիտարկում սելջուկների հաջողությունները։

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 В сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 17 авг 2016, 20:59 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46681
Откуда: Армения, Ереван
Ալփ-Արսլանի համար վիճակը կայուն չէր կարող համարվել նաև Բյուզանդիայի հետ պատերազմի ապագա թատերաբեմում։ Իրոք, թեև այստեղ մեծ հաշվով սուլթանության օգտին էին գործում տեղական մանր գահատոհմերը, սակայն սրանք ևս, մի կողմից ենթարկվելով պաշտոնական Բաղդադի աներևույթ դրդումներին, մյուս կողմից էլ սովոր լինելով սահմանային շրջանում և Բյուզանդական կայսրության ու իսլամական աշխարհի ուժերի բախման հավասարման կետում գոյություն ունեցող իրենց կիսաանկախ դրությանը, առանձնապես չէին այրվում սելջուկյան սուլթանին հնազանդվելու գաղափարով, մանավանդ որ արդեն բոլորին էլ պարզ էր՝ սելջուկյան հաջողության դեպքում հին գահատոհմերի իշխանությունը կամ գոնե համեմատական ինքնիշխանությունը գտնելու է իր վերջը։ Արդյունքում արաբական արմատներ ունեցող և մեծապես քոչվոր բեդվինական տարրի վրա հենվող Ուկայլյանների ու Նոմայրյանների էմիրները, որոնք իրենց փաստացի իշխանությունն էին տարածել Հյուսիսային ու Կենտրոնական Իրաքի, ինչպես նաև Հայաստանի ու Ասորիքի որոշ տարածքների նկատմամբ, ինչպես նաև արմատներով քրդական, սակայն արդեն արաբացած և Հալեպում իշխող Միրդասյանների էմիրները, մի կողմ թողնելով համաիսլամական միասնության իդեալիստական գաղափարը, ինչ որ տեղ նույնիսկ հակված էին դիմադրել իսլամն ընդունած օղուզներին։ Նույն տրամադրություններին էին տիրում նաև քրդերի մոտ, որոնց հայաստանյան երկու գլխավոր գահատոհմերն էլ, ի դեմս Մրվանյանների և Շադդադյանների էմիրությունների, զգուշորեն և նույնիսկ երկյուղով էին նայում իրենց երկրներում հայտնված վայրագ օղուզներին՝ կարծես յուրօրինակ կերպով կանխազգալով, որ սկիզբ է առնելով թյուրք-քրդական մի հազարամյակից էլ ավել տևող մրցակցություն, որտեղ թյուրքերը մշտապես ձգտելու են սահմանափակել քրդերի ազատությունները։ Եվ վերջապես քրիստոնյա պետական միավորները, ի դեմս Քարթլիի, Լոռու, Սյունիքի և Խաչենի թագավորությունների, ինչպես նաև Տարոնի իշխանության, մեծապես ձևականորեն ենթարկված լինելով Ալփ-Արսլանի տերությանը, բոլորի համար էլ պարզ է, սպասում էին միայն հարմար առիթի՝ Բյուզանդական կայսրության հաջող առաջխաղացմանը։

1060-ական թվականների վերջին և 1070-ական թվականների սկզբին Բյուզանդական կայսրության բանակն իրենից ներկայացնում էր բավականին տխուր մի տեսարան։ Արդեն անցյալի գիրկ էին անցել Հայկական գահատոհմի և հատկապես Վասիլ II-ի թողած բանակային հարուստ և արդյունավետ ավանդույթները, երբ նահանգային ռազմա-տոհմական ավագանու (տես նկ. 1) և ազատ գյուղացիներից հավաքագրվող ստրատիոտների (տես նկ. 2) համագործակցությունը ռազմա-վարչական բանակաթեմերում մշտապես ապահովում էր հիանալի իր արդյունքը։

Изображение
Նկար 1. Հայկական գահատոհմի բանակաթեմայի ծանր հեծյալներ


Изображение
Նկար 2. Հայկական գահատոհմի բանակաթեմային հետևազոր

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 В сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 17 авг 2016, 21:00 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46681
Откуда: Армения, Ереван
Վերջին չորս տասնամյակներում, այդ թվում նաև մեծապես պաշտոնական Կոնստանդնուպոլսի ջանքերով, բայց նաև առկա օբյեկտիվ զարգացումների արդյունքում, ազատ գյուղացիությունը հիմնականում անկում էր ապրել, որի արդյունքում բնականաբար անկում էր ապրել նաև ստրատիոտների սոցիալական ինստիտուտը։ Լավ չէր նաև նահանգային ռազմա-ֆեոդալական ազնվականության դրությունը, որը, ինքնին լինելով քանակապես համեմատականորեն սակավաթիվ, բանակաթեմային համակարգի անկման պայմաններում ոչ մի կերպ չէր կարող ապահովել նախորդ դարաշրջանի կայսերական բանակի մարտունակությանը գոնե մոտ մի վիճակ։ Քննարկվող ժամանակաշրջանում կայսրության բանակում մեծ դերակատարություն էին ստացել վարձկան ուժերը, որոնց լայնորեն կիրառման արդյունքում էլ կայսրերը փորձում էին պահպանել բանակի մարտունակությունը։ Որպես վարձկաններ հանդես էին գալիս կայսրության հյուսիս-արևմտյան և հյուսիս արևելյան հարևան ազգերի ներկայացուցիչները, որպես կանոն քրիստոնյաներ, սակայն հազվադեպ չէին դեպքերը, երբ վարձկանների դերում հանդես էին գալիս հեթանոսները և նույնիսկ մահմեդականները։ 1068 թ-ի վիճակով Բյուզանդական կայսրությունը, ծայրահեղ կերպով լարելով իր բոլոր ուժերն ու լայնորեն կիրառության մեջ դնելով վարձկաններին, ի վիճակի էր մարտի դաշտ հանել մոտ 200.000-անոց մի բանակ՝ կազմված հեծելազորից և հետևակից։

Հեծելազորը ավանդականորեն հանդիսանում էր կայսերական բանակի հիմքն ու նրա հիմնական հարվածային ուժը, թեև քննարկվող ժամանակաշրջանում այն, ինչպես արդեն ասվեց, զգալի անկում էր ապրել։ Այսպես, իր փայլի ժամանակաշրջանում բյուզանդական հեծելազորն իրենից ներկայացնում էր տարբեր մակարդակի զինված և կուռ կարգապահությամբ գործող հեծյալների մի ամբողջություն, որոնք ի վիճակի էին տարբեր պայմաններում ընդհարվել տարբեր տիպի հակառակորդների հետ։ Այս հեծելազորի հիմքը բանակաթեմային ռազմա-ֆեոդալական ավագանին էր, որը քննարկվող ժամանակաշրջանում, ինչպես նշվեց վերևում, մեծապես արդեն քայքայվել էր, ինչն էլ իր ազդեցությունն էր գործել հեծելազորի մարտական հատկանիշների վրա։ Հեծելազորային ոչ վատ ուժերով էին ներկայացված վարձկանները, սակայն, հասկանալի է, մի կողմից նրանք հենց թեկուզ միայն մոտիվացման մակարդակով չէին կարող փոխարինել բանակաթեմային ուժերին, մյուս կողմից էլ առկա տարաբնույթ ու տարացեղ հեծելազորը ևս չէր մեծացնում բանակի մարտունակությունը։ Նորմանները և Արևմտյան ու Կենտրոնական Եվրոպայի ներկայացուցիչները ներկայացնում էին հեծելազորը իր ծանր ու միջին մակարդակներում, սակայն սրանք զիջում էին իրենց բանակաթեմային նախորդներին ոչ միայն կարգապահությամբ, այլև, որ պակաս կարևոր չէր, Արևելքի յուրօրինակ պայմաններում մարտնչում էին ավելի վատ, քանի որ, այն ինչ կիրառելի էր Արևմտյան ու Կենտրոնական Եվրոպայի պայմաններում իրենց տիպի հակառակորդի դեմ ընդհարվելիս, այնքան էլ կիրառելի չէր Արևելքում՝ շարժունակ մահմեդականների դեմ։ Թեթև հեծելազորը ներկայացված էր հիմնականում Մեծ տափաստանի արևմուտքում բնակվող ցեղերով ու նրանց ներկայացուցիչներով, բայց սրանք էլ առանձնապես չէին այրվում ըստ էության իրենց ցեղակից հարազատները համարվող օղուզների դեմ պայքարելու գաղափարով։ Կայսերական հեծելազորում յուրօրինակ դեր ունեին արևելքի քրիստոնյան պետությունները՝ Քարթլիի, Լոռու, Սյունիքի և Խաչենի թագավորությունները, ինչպես նաև Տարոնի իշխանությունը, որոնք դաշնակից կամ վարձկանի կարգավիճակով իրենց մասնակցությունն էին բերում քննարկվող իրադարձություններին։ Նախորդ երկու խմբերի համեմատ սրանք ավելի պատրաստված ու մոտիվացված էին, բայց նրանց ուժերն էլ քանակապես քիչ էին։

Ի տարբերություն իր ժամանակի Արևմտյան ու Եվրոպական շատ երկրների՝ բյուզանդական բանակում քննարկվող ժամանակահատվածում զգալի դեր ունեև նաև հետևազորը, ընդ որում վերջինիս մարտավարական արժեքը անհամեմատորեն ավելի բարձր էր, քան իր ժամանակի այլ երկրներում էր, ու վերջինս գերազանցում էր նաև մահմեդական հետևազորին։ Բյուզանդական հետևազորի թույլ տեղը ավանդականորեն նետաձիգներն էին, որոնց պակասը փորձում էին լրացնել հարևան դաշնակից ուժերի և հատկապես էթնիկ հայկական զորաջոկատների հաշվին։

Քննարկվող ժամանակահատվածում կայսրության բանակը պահպանում էր իր հիմնական դոկտրինալ դրույթը՝ դաշտային ուղիղ և կանոնավոր ճակատամարտում վճռական պարտության մատնել հակառակորդին, որից հետո տիրել վերջինիս ամրություններին։ Այս տիպի ճակատամարտում կայսրության բանակն ընդունում էր խաչաձև մարտակարգ։ Բանակի հիմքը կազմում էր հետևազորը, որը տեղակայվում էր կենտրոնում և սովորաբար բացազատվում էր երկու շարքերում, որոնք էլ իրենց հերթին կազմված էին գծերից։ Հեծելազորային հիմնական ուժերը տեղաբաշխվում բանակի թևերում, ընդ որում դեպի հակառակորդն ուղղված առաջնագծում տեղավորվում էին թեթև հեծելազորային ուժերը, երբեմն էլ՝ նետողական մեքենաները, իսկ թիկունքում էլ գտնվում էին պահեստազորը և գումակային ուժերը։ Նկարագրված մարտակարգը իրենից ըստ էության ներկայացնում էր «բյուզանդական խաչ»-ը և, անկախ մարտնչող ուժերի քանակից, կայսրության զորավարները ձգտում էին խոշոր ճակատամարտերում պահպանել հիմնական այս մարտակարգը (տես նկ. 3)։

Изображение
Նկար 3. Բյուզանդական խաչ. Կապույտը՝ հակառակորդ, 1 և 2՝ ծանր և թեթև հետևակ, 3՝ պահեստազոր, 4՝ հեծելազոր, 5՝ հեռակա պահպանության ուժեր՝ թեթև հեծելազոր

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 В сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 17 авг 2016, 21:05 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46681
Откуда: Армения, Ереван
1060-ական թվականների վերջին և 1070-ական թվականների սկզբին Սելջուկյան սուլթանության բանակն իրենից ըստ էության ներկայացնում էր այն ամենայն դրական հատկանիշների ամբողջությունը, որը կարողացել էին ստեղծել Արևելքը, ինչպես նաև Քոչվոր ու Իսլամական աշխարհներն իրենց երկար զարգացման արդյունքում։

Սուլթանության բանակի հիմքը կազմում էր սուլթանական գուլյամների գվարդիան, որն ընդհանուր բանակի կազմում այնքան էլ մեծաքանակ չէր, բայց իրենից միջին ռազմիկի արդյունավետության առումով ավելի մեծ հարվածային ուժ էր ներկայացնում։ «Գուլյամ» տերմինը թարգմանաբար նշանակում է «ստրուկ», ինչն էլ ամենից լավ բնորոշում է այս խմբի անդամների սոցիալական կարգավիճակը։ Միաժամանակ, սակայն, քանի որ Արաբական խալիֆության անկումով պայմանավորված առաջացան բազում տեղական գահատոհմեր, որոնք կարիք ունեին տեղական ու կենտրոնական սոցիումի հետ չկապված ռազմական տարրերի, գուլյամների ինստիտուտը արդեն IX դարի կեսերից բուռն զարգացում ապրեց և իր այդ տեսքով գոյություն ունեցավ բավականին երկար։ Սելջուկյան գուլյամն իրենից ներկայացնում էր իր ժամանակի ռազմական հանդերձանքին համահունչ զինվածություն ունեցող որպես կանոն ծանր հեծյալ, որը, անձնապես պատկանելով և նվիրված լինելով իր անմիջական տիրակալին, քննարկվող դեպքում՝ սուլթանին, որոշակի իմաստով հանդիսանում էր վերջինիս սոցիալական կայունության հիմքը այնքանով, ինչքանով որ հանդիսանում էր ռազմականացված ստրուկ` իր դրական ու բացասական կողմերով։ Նշենք, սակայն, որ գուլյամները, մեկ անձի հաշվով բավականին թանկ արժենալով տիրակալի համար, հաշվի առնելով ուսուցման և ռազմական ապահովման հետ կապված ծախսերը, ընդհանուր բանակի թվաքանակի հետ համեմատած երբեք էլ մեծաթիվ չէին։

Այսուհանդերձ, սակայն, ցանկացած իսլամական պետական միավորում գուլյամների դերը միշտ էլ անչափ կարևոր էր, ինքան էլ դա թանկ ու ծանր արժենար ֆինանսական առումով, քանզի գուլյամները ունեին սոցիալական խիստ կարևոր նշանակություն։ Խնդիրն այն է, որ իսլամական բոլոր երկրներում էլ միշտ փորձեր եղել են ստեղծել կենտրոնացված միապետություններ, սակայն, քանի որ դրանցում միշտ և ավանդականորեն մեծ է եղել քոչվոր տարրի դերը (բեդվիններ, բերբերներ, տարաբնույթ թյուրքական քոչվոր ցեղեր և այլն), ամուր է եղել այն միապետի դիրքը, որը կարողացել է այս քոչվոր տարրին հակադրել որևէ այլ ռեալ ուժ։ Բանն այն է, որ պատմությունը միանշանակ ցույց է տվել, որ քոչվոր տարրն ինքնին դեստրուկտիվ է ցանկացած կենտրոնացված միապետության համար և միշտ էլ կգտնվեն տարբեր ցեղախմբերի ղեկավար կամ ղեկավարներ, որոնք, մի կողմից ձեռքի տակ ռազմունակ ուժեր կունենան, մյուս կողմից էլ` բավարար փառասիրություն, որ իրենք իրենց կամ իրենց հովանու տակ իշխող մեկին առաջ քաշելով կելնեն կենտրոնական իշխանության դեմ ու առնվազն կցնցեն այն։ Եվ այսպես, բոլոր ժամանակների իսլամական իշխանավորները, նույնիսկ եթե իշխանության եկած լինեն քոչվորների «սրերի ուժով», ձգտել են, հանուն իրենց իշխանության կայունության կտրվել նրանցից` ձեռքի տակ այլ իրական ուժ ունենալ։ Այս խնդիրը լուծելու համար իսլամի միջնադարյան պատմության ընթացքում ոչ մի այլ հաջող բան չի հորինվել, քան այն, որ իսլամական տիրակալները փորձել են քոչվոր տարրին հակադրել իրենց սեփական վարձկան ուժերին` ի դեմս ամենից առաջ գույլամների։ Գուլյամներն իրենցից ինչ որ իմաստով ներկայացնում էին պետական կամ արքունական բանակ։

Սուլթանության բանակի երկրորդ մասը ներկայացված էր այն ուժերով, որոնք հավաքվում էին և ներկայանում պատերազմական գործողությունների ըստ անհրաժեշտության։ Այս խմբում ամենից առաջ պետք է առանձնացնել թյուրքական քոչվոր աշխարհազորին, որի ներկայացուցիչները, վարելով մշտական քոչվոր ու ռազմական վտանգներով և վարժություններով լի կյանք, խիստ մարտունակ էին, ընդ որում հենց սրանք էին, որ, կազմելով սուլթանության բանակի հիմնական մասը, իրենցով իսկ պայմանավորում էին վերջինիս մարտավարական, իսկ հաճախ նույնիսկ ռազմավարական ձեռագիրը՝ խուսափում կանոնավոր ճակատամարտից, խուսափում ձեռնամարտից, աղեղնամարտի հստակ շեշտադրում, ձգտում դեպի անկանոն ճակատամարտ, հակառակորդին հյուծելու ձգտում և այլն։

Սուլթանական բանակի երկրորդ մասի մյուս խումբը ներկայացված էր տեղական, ինչպես նաև օղուզական ռազմա-ֆեոդալական ավագանու ներկայացուցիչներով։ Սրանք, լինելով տեղական ազգերի ներկայացուցիչներ՝ նստակյացության անցած օղուզներ, պարսիկներ, քրդեր, նստակյաց արաբներ և այլն, մարտնչում էին իրենց բնորոշ մեթոդներով ու միջոցներով և համեմատականորեն ավելի մոտ էին բյուզանդական բանակին և սուլթանական գուլյամներին, թեև, քանի որ սելջուկյան բանակի հիմքն ամեն դեպքում քոչվոր արագաշարժ հեծյալներն էին, նրանք ևս մեծ հաշվով ենթարկվում էին վերջինիս պարտադրած օրինաչափություններին։ Այս խմբին որոշակիորեն մոտենում էր նաև տեղական՝ բեդվինա-քրդական քոչվոր կամ կիսաքոչվոր, ինչպես նաև այս կամ այն մակարդակի պարսկական աշխարհազորը՝ հեծյալ կամ հետևակ վիճակում։ Սրանք որպես կանոն ավելի վատ էին զինված ու պատրաստված ի համեմատ նույն քոչվոր օղուզների, բայց բավականին մեծաքանակ էին և որպես կանոն այրվում էին մահեմդական եռանդի ուժեղ կրակով (տես նկ. 4)։

Изображение
Изображение
Նկար 4. Սելջուկյան սուլթանության բանակ՝ ձախից աջ՝ թեթև հեծյալ քոչվոր աշխարհազորային, ծանրազեն հեծյալ գուլյամ, պարսիկ հետևակային, սելջուկ աղեղնավոր


Սելջուկյան սուլթանության բանակը ուժերի լիակատար կենտրոնացման դեպքում Մելիք-Շահի (1072-1093) օրոք կազմում էր մինչև 400.000 ռազմիկ, ընդ որում Մելիք-Շահի տիրապետության ժամանակաշրջանը համարվում է սուլթանության ռազմա-քաղաքական հզորության գագաթնակետը։ Ալփ-Արսլանի օրոք սուլթանության բանակի ընդհանուր թիվը առայժմ հայտնի չէ, սակայն, եթե ընդունենք, որ Ալփ-Արսլանի օրոք սուլթանությունը որոշակիորեն դեռևս զիջում էր իր Մելիք-Շահի տերությանը ռազմա-քաղաքական հզորության մակարդակով (մասնավորապես, դեռևս հնազանդեցված չէր Ղարախանյանների խանությունը և Փոքր Ասիան Ասորիքի զգալի մասի հետ միասին), ապա Ալփ-Արսլանի օրոք սուլթանության բանակի ընդհանուր թիվը կարող է գնահատվել մոտ 300.000-ի սահմաններում ։

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 В сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 17 авг 2016, 21:06 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46681
Откуда: Армения, Ереван
Վճռական պատերազմը


1068 թ-ը կողմերը հիմնականում օգտագործեցին ապագա վճռական բախմանը պատրաստվելու համար։ Այսպես, Ռոմանոս IV Դիոգենեսը, գործ մեջ դնելով խոշոր ֆինանսական միջոցներ, սկսեց ուժեղացնել բանակը և, քանի որ նախկին բանակաթեմային ուժերին պատշաճ ռազմական մակարդակի բերելու համար ժամանակը շատ քիչ էր, ամենից առաջ շեշտը դրեց վարձկան ուժերի քանակի կտրուկ ավելացման վրա։ Նախկինում գոյություն ունեցող վարձկաններին ավելացվեցին նորերը և արդյունքում մոտ մեկ տարվա ընթացքում կայսրը ստեղծեց իր քանակով հսկայական, բայց նաև իր տարացեղությամբ աչքի ընկնող մի մեծ բանակ։ Բյուզանդական բանակի կազմում, բացի կայսրության հպատակ ազգերից ու մասնավորապես հայերից, հիշատակվում են մեծաթիվ օղուզներ, պածինակներ, ղփչախներ, խազարներ, նորմաններ, ռուսներ, սլավոններ, բուլղարներ, ֆրանկներ, գերմանացիներ, վրացիներ և աբխազներ։

Վարձկանների առաջին խումբը, որում ընդգրկվում են թյուրքական ծագումով վարձկանները, կայսրության բանակ էին բերվել Մեծ տափաստանի արևմտյան հատվածից։ Սրանք տարացեղ են, բավականին ռազմունակ էին և իրենց զինվածությամբ ու մարտավարական հատկանիշներով առավել էին համապատասխանում Սելջուկյան սուլթանության տիպի հակառակորդի բանակի հետ ընդհարվելու նպատակին, բայց մյուս կողմից էլ՝ լինելով օղուզներին արմատներով շատ մոտ, սրանք ամենաանհուսալիներն էին, իսկ կայսրության շահերն էլ նրանց հետաքրքրում էին ամենաքիչը։ Վարձկանների մյուս խումբը ներկայացված էր եվրոպական տարբեր ազգերի ներկայացուցիչներով, որոնք կայսրության բանակ էին եկել ամենատարբեր մղումներից ելնելով։ Այսպես, սլավոններն ու բուլղարները կայսրության հպատակներն էին, այն դեպքում, երբ ռուսները, ֆրանկներն ու Հռոմեական «սրբազան» կայսրությունից ժամանած գերմանացիները հանդես էին գալիս որպես մաքուր վարձկաններ։ Եվրոպացիներից քիչ թե շատ կայսրության շահերի գիտակցությամբ էին տարված թերևս միայն նորմանները, այն էլ մեծապես արդեն հարաբերական չափով, քանի որ հենց քննարկվող ժամանաշրջանում էր, որ նորմանների հայրենակիցները բավականին հաջող պայքար էին մղում կայսրության դեմ և, չնայած իրենց տարացեղությանը, նորմանների մոտ արդեն սկսվել էր կայսրությունից հեռանալու գործընթացը։ Բալկանյան երկրներից եկած եվրոպացիները մեծապես գտնվում էին բյուզանդական ռազմական մեքենայի ազդեցության տակ, այն դեպքում, երբ եվրոպական այլ երկրներից եկածներն իրենցից ներկայացնում էին ծանր զինված հեծյալ ասպետական տիպի զորք, որը ուժեղ էր առաջին հզոր հարված հասցնելիս և ձեռնամարտում, սակայն հարատև մարտում այն շուտ էր հոգնում, քիչ շարժունակ էր, իսկ սելջուկյան հյուծման մարտավարության հետ հանդիպելիս էլ ի հայտ էին գալիս այս ռազմական մեքենայի լուրջ թերությունները ։ Վարձկան կամ նույնիսկ ինչ որ տեղ կարելի է ասել դաշնակից ուժերի մեջ ամենահուսալին աբխազներն ու վրացիներն էին, որոնք, վաղուց ի վեր ծանոթ լինելով ապագա մարտերի թատերաբեմին և իրենց հակառակորդին, բոլոր վարձկանների մեջ բյուզանդական բանակի ամենապատրաստված տարրերն էին։

Հայերը կայսրության բանակում հանդես էին գալիս երկու կարգավիճակով՝ որպես կայսրության հպատակներ և հայեր, որոնք այս կամ այն մղումից ելնելով, բայց չլինելով կայսրության հպատակներ, միացել էին քրիստոնյաների բանակին։ Կայսրության բանակը կազմող բոլոր էթնոսների մեջ թերևս միայն հայերն էին, որ ոչ միայն աչքի էին ընկնում իրենց բարձր մարտական հատկանիշներով , այլև, որ ոչ պակաս կարևոր էր, առավելագույնն էին շահագրգռված բյուզանդական զենքի հաղթանակով։ Արդեն մի քանի տասնամյակ էր, որ Հայաստանը տառապում էր սելջուկյան արյունոտ արշավանքներից և հայերը առավել, քան որևէ մեկը, շահագրգռված էին սելջուկյան վտանգի վերացումով։ Հայերն ունեին ուժեղ, առնվազն բյուզանդական լավագույն ժամանակներին բնորոշ հեծելազոր, սակայն հատկապես պետք է ընդգծել այն հանգամանքը, որ հայերը կայսրության բանակ էին բերել հիանալի որակի տեր իրենց հետևազորը, որի մեջ առավելապես աչքի էին ընկնում նետաձիգները՝ անչափ կարևոր մի զորատեսակ Սելջուկյան սուլթանության բանակի տիպի բանակի հետ ընդհարվելու ժամանակ և մի զորատեսակ, որի պակասը կայսրության բանակը զգում էր մշտապես։

Այսպես թե այնպես, սակայն Ռոմանոս IV Դիոգենեսին հաջողվեց ստեղծել 200.000-անոց գործող մի բանակ ։ Պետք է ասել, սակայն, որ այս բանակի ռազմական հզորությունը, կասկած էր հարուցում նույնիսկ ժամանակակիցների մոտ , ընդ որում այս բանակը կազմող ռազմիկների մի զգալի մասը թույլ էր մոտիվացված ապագա ռազմական գործողությունների հաջողության հարցում, առկա էին կրոնական լուրջ հակասություններ նույնիսկ քրիստոնյաների շարքերում, իսկ բուն բանակում էլ կար կառավարման արդունավետության լուրջ ճգնաժամ։

Իշխանության գլուխ կանգնելուց հետո Ռոմանոս IV Դիոգենեսը առաջնահերթ ուղղություն հռչակեց Արևելքը, ընդ որում ոչ Ռեջիոյի անկումը Իտալիայում , ոչ էլ նորմանական իշխանության հիմնադիր, Ապուլիայի դքսության դուքս Ռոբերտ Գվիսկարի (1056-1085) կողմից Բարիի երկարատև պաշարումը և կարևորագույն այդ քաղաքի վերջնական անկումը, որը տեղի ունեցավ 1071 ապրիլի 16-ին , չստիպեցին կայսեր նահանջել նախնական նպատակից՝ Արևելք ու միայն Արևելք, ամեն ինչ զոհելով այս ուղղությամբ էր առաջանալ տենչում Կոնստանդնուպոլսի գահին հայտնված զորական այս կայսրը՝ ինչ որ տեղ արդարացիորեն լինելով այն մտքին, որ Արևելքում հանգստություն ձեռք բերելուց հետո դժվար չի լինի վերատիրել նաև կորցրած դիրքերին Արևմուտքում։

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 В сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Битва у Маназкерта: Час смерти великой империи...
СообщениеДобавлено: 17 авг 2016, 21:07 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46681
Откуда: Армения, Ереван
1068 թ-ին անգործ նստած չէր, սակայն, նաև Ալփ-Արսլանը։ Արագորեն հասկանալով, որ նոր կայսեր օրոք իր սուլթանությանը վիճակված է լինելու վճռական ընդհարման մեջ մտնել Բյուզանդական կայսրության հետ, գործունյա այս սուլթանը կյանքի կոչեց մի շարք ռազմա-քաղաքական միջոցառումներ։ Այսպես, շարունակելով դեռևս նախորդ տարիներին քրիստոնեաբնակ տարածքները բզկտելու իր քաղաքականությունը, արդեն 1067 թ-ի դեկտեմբերին սուլթանը ծանր հարված հասցրեց Քարթլիի թագավորությանն ու Կախեթիի քորեպիսկոպոսությանը՝ տիրելով նաև Տփղիսին։ Միաժամանակ վերջնականապես հնազանդվեց նաև Շադդադյանների քրդական էմիրությունը Ուտիքում ։ 1068 թ-ի գարնանը Ալփ-Արսլանի հարվածային ուժերը ոտնատակ տվեցին Մծբինի, Ամիդի և Եդեսիայի շրջակայքը ՝ ապահովելով Ուկայլյանների, Նոմայրյանների ու Մրվանյանների հնազանդությունը, ինչպես նաև լավ ավարով հարստանալով կայսրության բարեբեր շրջաններից մեկի հաշվին։

Այնուհանդերձ սուլթանի գործերում ամեն ինչ չէր, որ հարթ էր ընթանում։ Ամռանը ոտքի ելավ ծանր հարվածներ ստացած Քարթլիի թագավորությունը և, համագործակցելով հայերի հետ, Ալգետ գետի հովտում տեղի ունեցած Մուխրանիի ճակատամարտում ծանր պարտության մատնեց Տփղիսից առաջխաղացած և շրջակայքն ասպատակող Սելջուկյան սուլթանության ու Շադդադյանների էմիրության միացյալ 33.000-անոց բանակին, որից հետո Տփղիսը, Ռուսթավին, Շամշուլդե և Գավազնի ամրոցները, ինչպես նաև Գագ ու Սուրբ Գրիգոր բերդերը անցան Քարթլիի թագավորությանը ։ Այս ամենի հետևանքով նույն թվականի աշնանը Ալփ-Արսլանը ստիպված եղավ մեծապես արդեն տեղական ուժերով ևս մի արշավանք կազմակերպել Ուտիքի և Գուգարքի ուղղությամբ սակայն արդյունք ամեն դեպքում սպասվածը չէր և Քարթլիի թագավորությունը մնաց առնվազն սպառնալից դրության մեջ։

1069 թ-ի հունիսին, երբ երկու կողմերն էլ թվում է թե բոլոր պատրաստությունները տեսել են ապագա ընդհարման համար, Սելջուկյան սուլթանության խոշոր բանակներից մեկը ասպատակեց Նեոկեսարիան ու նրա շրջակայքը , սակայն ոչ ավել, քան մեկ ամիս անց Ռոմանոս IV Դիոգենեսի գլխավորությամբ արշաված բյուզանդական գլխավոր բանակը հասավ և Սեբաստիայի մոտ հաղթեց ավարով նահանջող հակառակորդին ։ Հաստատվելով Եփրատի վերին հոսանքներում՝ բյուզանդական ռազմատենչ կայսրը որոշեց մարտական գործողությունները տեղափոխել գետի ափով դեպի հարավ՝ մաքրելով Եփրատի ողջ հունը և միայն դրանից հետո ավելի խորանալով հակառակորդի տարածքում։ Բյուզանդական տեսաբանները կարծես թե ամեն ինչ ճիշտ էին հաշվարկել, սակայն իրականում նրանք թերացել էին մի կարևոր հարցում։ Խաբված լինելով հակառակորդի կարծես թե բացակայությամբ և իրապես չպատկերացնելով սուլթանության բանակի մարտավարական որակները ու, մասնավորապես, տեղաշարժի արագությունը, նրանք, շարժվելով դեպի հարավ, բացեցին հարվածի ուղղությունը ուղիղ դեպի Փոքր Ասիայի խորքերը, ինչից էլ շտապեց օգտվել Ալփ-Արսլանը։

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 В сетиПрофиль  
 
Показать сообщения за:  Поле сортировки  
Начать новую темуНаписать комментарии Страница 9 из 16   [ Сообщений: 232 ]
На страницу Пред.  1 ... 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 ... 16  След.



Кто сейчас на конференции

Сейчас этот форум просматривают: нет зарегистрированных пользователей и гости: 8


Вы не можете начинать темы
Вы не можете отвечать на сообщения
Вы не можете редактировать свои сообщения
Вы не можете удалять свои сообщения
Вы не можете добавлять вложения

Найти:
Перейти:  


Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group
610nm Style by Daniel St. Jules of Gamexe.net

Вы можете создать форум бесплатно PHPBB3 на Getbb.Ru, Также возможно сделать готовый форум PHPBB2 на Mybb2.ru
Русская поддержка phpBB