Изменить размер шрифта


Начать новую темуНаписать комментарии Страница 5 из 26   [ Сообщений: 377 ]
На страницу Пред.  1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ... 26  След.
Автор Сообщение
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 22 мар 2012, 22:46 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
Հայերի դեմ մղվող պատերազմում կրած անհաջողությունները հերթական անգամ հանգեցրեցին ”Բահրիներ”-ի ու նրանց դրածոի հեղինակության լրջագույն անկմանը, ինչը իր հերթին կրկին բերեց իշխանափոխության: 1351 թ-ին գարնանը “Բուրջիներ”-ին հաջողվեց գահընկեց անել ան-Նասր Նասր-էդ-Դին ալ-Հասանին, որին ու իր հովանավոր “Բահրիներ”-ին հազիվ հաջողվեց փրկվել ու ապաստանել Ասորիքում: Մամլուքյան սուլթանությունը կիսվեց երկու մասի, քանի որ Ասորիքում հաստատված նախկին սուլթանն ու “Բահրիներ”-ը չընդունեցին “Բուրջիներ”-ի կողմից նոր, սակայն ձևականորեն սուլթան հռչակված հերթական եղբայր աս-Սալիհ էդ-Դին Սալիհի (1351-1354) ու իրական իշխանության հասած կովկասցի Թազիի իշխանությունը: Վճռական գործողությունների հակված Թազին իր տրամադրության տակ եղած ուժերը շարժեց Ասորիքի ուղղությամբ և պարտության մատնեց հապշտապ հավաքված հակառակորդի բանակին, սակայն հետագայում չկարողացավ զարգացնել հաջողությունը: Իրենց հերթին Եգիպտոսը գրավել ի վիճակի չէին նաև “Բահրիներ”-ը: Մամլուքների հակամարտող ճամբարների միջև ստեղծվեց ուժերի հավասարակշռության մի վիճակ, որը բացառեց հետագա պատերազմական գործողությունները հայեր դեմ: Ընդ որում հատկապես լավ էր այն, որ Ասորիքում հաստատված ուժերը, իրենք լինելով բավականին թույլ ու ենթարկված մշտական հարձակումների, իրենց հերթին թույլ չէին տալիս մամլուքների հիմնական ուժերին հարձակվել Հայոց թագավորության վրա ցամաքային ճանապարհով:

Բայց տարիների հետ պարզվեց, որ ամուր չեն նաև Թազիի ու նրա կողմնակիցների դիրքերը: Օգտվելով “Բուրջիներ”-ի դեմ առկա դժգոհություններից` 1354 թ-ի աշնանը “Բահրիներ”-ի զգալի ուժեր, ծպտված որպես խաղաղ բնակիչներ, մտան Կահիրե: Շուտով դավադիրների հաջողվեց սպանել սուլթանին ու ամենազոր Թազիին, որից հետո վերջիններս կրկին սուլթան հռչակեցին ան-Նասր Նասր-էդ-Դին ալ-Հասանին: Սակայն անակնկալի եկած ու իրենց թեկնածուին կորցրած “Բուրջիներ”-ը չէին պատրաստվում այդքան հեշտ զիջել դիրքերը և նոր ուժեր մտցրեցին քաղաք: Երկու լրիվ օր “Բահրիներ”-ն ու “Բուրջիներ”-ը կոտորեցին իրար Կահիրեի փողոցներում, բայց այդպես էլ չկարողացան հաջողության հասնել: Ի վերջո ուժասպառության ծայրահեղ աստիճանի հասած մամլուքների խմբավորումները հաշտություն կնքեցին, և, քանի որ եղբայրներից ողջ էր մնացել միայն գործող սուլթան ան-Նասր Նասր-էդ-Դին ալ-Հասանը, նա էլ վերջնականապես մնաց որպես սուլթան:

Մամլուքյան սուլթանությունը կրկին ուղղեց մեջքը և սկսեց հանդես գալ որպես միասնական պետություն, ինչը հայերի համար նախևառաջ նշանակում էր, որ պետք էր սպասել նոր հարձակման...

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 22 мар 2012, 22:46 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
1355 թ-ի գարնանը Կոստանդին III-ի ու սպարապետ Լիպարիտ Քաջ Օրբելյանի գլխավորած Կիլիկիայի թագավորության բանակի (մոտ 40.000) պարտիզանական հարվածներին ենթարկվող Մամլուքյան սուլթանության բանակը (մոտ 100.000) ասպատակեց Ադանայի ու Տարսոնի շրջակայքը և նահանջեց: Հենց այս մարտերում էր, որ առաջին անգամ փայլեց նորանշանակ սպարապետ Լիպարտի Քաջ Օրբելյանի անունը:

Ընդհանրապես, Օրբելյանները Սյունիքից էին, բայց այնպես էր ստացվել, որ 1312 թ-ին դեպի Ասորիք կատարված արշավանքի ժամանակ Լիպարտի պապ Լիպարիտը` Օրբելյանների հայտնի իշխան ու Սյունիքի ամենազոր տեր Սմբատի (1253-1273) որդին, գերի էր ընկել ու մնացել էր Մամլուքյան սուլթանությունում: 1324 թ-ին վերջինիս հաջողվել էր ազատվել գերությունից, բայց դրանից հետո նա այլևս չէր վերադարձել Սյունիք, այլ մնացել էր Կիլիկիայում: Հայերի կողմից այդքան սիրված սպարապետը հենց այս Լիպարիտի տղա Թորոսի որդին էր: Զորավարական մեծ ունակություններով ու հսկայական ֆիզիկական ուժով աչքի ընկնող Լիպարտի Քաջ Օրբելյանը անմնացորդ կերպով նվիրեց իրեն Կիլիկիայի թագավորության պաշտպանության դժվարին գործին ու բազում մարտերում դրսևորած իր քաջագործությունների համար դարձավ իր ժողովրդի սիրելի հերոսներից մեկը:

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 22 мар 2012, 22:47 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
1360 թ-ին վերստին հարձակման անցած Մամլուքյան սուլթանության բանակը (մոտ 80.000) գրավեց Ադանան, Տարսոնը և Կոռիկոսը Օշին Հեթումյանի գլխավորած Կիլիկիայի թագավորության բանակից (ընդհանուր` մոտ 3.000): Թշնամին հաջողության հասավ ծանր կորուստների գնով, բայց հայերի կորուստներն էլ փոքր չէին: Իսկ ամենացավալի կորուստներից մեկն այն էր, որ հայրենի Կոռիկոսի պաշտպանության ժամանակ զոհվեց հայրենանվեր Օշին Հեթումյանը:

Բարեբախտաբար թշնամին չկարողացավ զարգացնել հաջողությունը: 1361 թ-ի ամռանը ան-Նասր Նասր-էդ-Դին ալ-Հասանը հանկարծամահ եղավ, որի հետևանքով Մամլուքյան սուլթանության ներքաղաքական դրությունը կրկին ծանրացավ: “Բահրիներ”-ի աջակցությամբ նոր սուլթան հռչակվեց աս-Սալիհ Իմադ-էդ-Դին Իսմայիլի որդի ալ-Մանսուր Սալահ-էդ-Դին Մուհամմեդը (1361-1363), սակայն սա այդպես էլ չկարողացավ իր համար որևէ իրական իշխանություն ապահովել: Սուլթանությունում ստեղծվեց խառն ու անկայուն վիճակ:

Օգտվելով առիթից` 1361 թ-ի օգոստոսին Կոստանդին III-ի և սպարապետ Լիպարիտ Քաջ Օրբելյանի գլխավորությամբ ծովից հարձակված Կիլիկիայի (մոտ 14.000) և Կիպրոսի (մոտ 3.000) թագավորությունների միացյալ բանակը, ինչպես նաև Հիվանդախնամների օրդենը (մոտ 120) Մամլուքյան սուլթանության բանակից ազատագրեցին Աթալիան, Կոռիկոսը և Ալեքսանդրեկը (ընդհանուր` մոտ 3.000): Մամլուքները ի վիճակի չեղան պատասխան քայլերի և մարտական գործողություններում ի հայտ եկավ դադար...

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 22 мар 2012, 22:47 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
1363 թ-ին այդպես էլ իրական իշխանության չհասած ալ-Մանսուր Սալահ-էդ-Դին Մուհամմեդը զոհ գնաց հերթական դավադրությանը: Ստեղծված պայմաններում այս անգամ արդեն “Բուրջիներ”-ը սուլթան հռչակեցին ան-Նասր-էդ-Դին Մուհամմեդի թոռանը` ալ-Աշրաֆ Նասր-էդ-Դին Շաբան իբն-Հուսեյնին (1363-1376): Նոր սուլթանի օրոք միանգամից մեծ ազդեցություն ձեռք բերեց կովկասցի Բարքուքը` իր ժամանակի “Բուրջի” մամլուքներից ամենատաղանդավորը, ֆիզիկապես լավ պատրաստվածը, խելոքն ու խորամանկը: Դեռևս պատանի տարիքում սևծովյան ծովահենները առևանգել էին հովիվ Բարքուքին ու վաճառել էին մամլուքներ գնողներին Ղրիմի շուկայում: Այսպես Բարքուքը դարձավ մամլուք, որից հետո կարճ ժամանակում ոչ միայն կարողացավ աչքի ընկնել, այլև` առաջընթաց ապրել: Հաջողության բարձունքն ի վեր ընթացող մամլուքը նոր սուլթանի օրոք նշանակվեց թագաժառանգի խնամակալ ու փաստացի դարձավ սուլթանության երկրորդ մարդը: Հաջողակ այս ռազմիկին մենք դեռ էլի կանդրադառնանանք, իսկ այստեղ միայն նշենք, որ պետության երկրորդ դեմքը դառնալուց ընդամենը մի քանի տարի անց Բարքուքը արդեն տիրում էր ողջ փաստացի իշխանությանը` սեփական հայեցողությամբ լուծելով բոլոր կարևոր հարցերը: Իսկ դա ամենից առաջ նշանակում էր մի բան. սուլթանությունը վերստին ոտքի է կանգնում և կրկին օրակարգ է մտնում հայերի դեմ մլմլացող պատերազմի շարունակման հարցը…

Դժբախտաբար մի քանի տարվա ընդմիջումը, որը բաժին էր հասել հայերին, այդպես էլ իրական կերպով չօգտագործվեց հօգուտ երկրի: Նույն 1363 թ-ին Կոստանդին III-ը մահացավ ու նրան արժանի փոխարինող այդպես էլ չգտնվեց: 1363-1364 թվականներին Կիլիկիայի թագավորության փաստացի ղեկավարումն իրականացրեց հանգուցյալ արքայի այրի Մարիունը, անչափ գեղեցիկ ու հմայիչ այդ կինը, որը, սակայն, իր թեթևամիտ ու անպատասխանատու կառավարմամբ այդպես էլ որևէ լուրջ քայլ չձեռնարկեց թագավորության պաշտպանունակությունը ուժեղացնելու ուղղությամբ: Զգալով, որ այդպես շարունակվել այլևս չի կարող, 1364 թ-ին հայոց իշխանները հավաքվեցին Սիսում և նոր արքա օծեցին Կոստանդին III-ի եղբայր Հեթումի որդի Կոստանդինին` Կոստանդին IV-ին (1364-1373): Ու թեև անպատասխանատու Մարիունի համեմատությամբ նոր արքան մի քանի գլուխ բարձր էր, բայց այնուհանդերձ վերջինս այդպես էլ չկարողացավ արժանի լինել իր հորեղբորը: Կոստանդին IV-ը միջակ ունակությունների տեր մի մարդ էր, որոշակիորեն անվճռական, իսկ երբեմն էլ` երկչոտ: Մի խոսքով, սա մի գահակալ էր, որը գուցե և կարողանար ոչ վատ կառավարել ավելի հանգիստ վիճակում գտնվող մի պետություն, բայց որ այդ ժամանակների Կիլիկիան հաստատ այդ պետությունը չէր, դա փաստ էր:

Նոր արքային լրացուցիչ գլլխացավանք ավելացրեց նաև իշխանությունից զրկված Մարիունը, որը համառորեն փորձում էր կրկին դառնալ Հայոց թագավորության տիրուհի: Սկզբում նա փորձեց ամուսնանալ նոր արքայի հետ, իսկ հետագա տարիներին էլ հաջողացրեց իր համար գտնել ամենատարբեր փեսացուության թեկնածուներ: Սրանց մեջ հատկապես արժանահիշատակ էին Կիպրոսի արքա Պետրոս I-ը և գերմանական ազդեցիկ իշխան Օթոնը, սակայն ամուսնական այս պլաններից և ոչ մեկը այդպես էլ կյանքի չկոչվեց: Օթոնը այդպես էլ չհամաձայնեց ժամանել հեռավոր ու բուռն իրադարձությունների հորձանուտը նետված Հայաստան, իսկ “վերջին խաչակիր” Պետրոսը, որը 1368 թ-ին իրեն նույնիսկ ինքնակամ կերպով հռչակեց նաև “Հայոց թագավոր”, մահացավ 1369 թ-ին:

Մարիունի բուռն գործունեությունը նյարդային վիճակ ստեղծեց հայոց արքունիքում ու առանց այդ էլ կասկածամիտ արքային նոր կասկածների տեղիք տվեց: Սակայն հատկանշական է, որ աստիճանաբար կասկածամտության հորձանուտը սուզվող Կոստանդին IV-ը որևէ վճռական քայլ այդպես էլ չձեռնարկեց…

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 23 мар 2012, 22:06 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
Իսկ պատերազմը շարունակվում էր: 1367 թ-ի գարնանը Աթալիայի կայազորը ապստամբեց և փորձեց քաղաքը հանձնել մամլուքներին: Սակայն Կոստանդին IV-ի և սպարապետ Լիպարիտ Քաջ Օրբելյանի գլխավորած Կիլիկիայի (մոտ 14.000) և Կիպրոսի (մոտ 3.000) թագավորությունների միացյալ բանակը, ինչպես նաև Հիվանդախնամների օրդենը (մոտ 500) հետ գրավեցին քաղաքը: Հարմար ավարից զրկված մամլուքները, պատասխան հարվածն ուղղեցին Կոռիկոսին, սակայն Կիլիկիայի և Կիպրոսի թագավորությունների միացյալ բանակը այս անգամ ևս հաջողությամբ պաշտպանեց այն:

Կրած անհաջողությունները խիստ կատաղեցրեցին սահմանային պատերազմում հեշտ հաջողություն ակնկալող Բարքուքին, որը, կենտրոնացնելով սուլթանության հիմնական ուժերը, սկսեց պատրաստվել նոր հարձակման: Իսկ այդ ընթացքում հայերը փորձեցին ազատագրել իրենց սիրելի նավահանգիստը:

1367 ամառ – Այասի ճ-մ

Սպարապետ Լիպարիտ Քաջ Օրբելյանի գլխավորած Կիլիկիայի թագավորության բանակը (մոտ 30.000) պաշարեց քաղաքը Մամլուքյան սուլթանության բանակից (մոտ 1.000): Միաժամանակ Կիպրոսի թագավորության (3.000 զինվոր, 28 նավ), ինչպես նաև Հիվանդախնամների օրդենի (120 զինվոր, 4 նավ) նավատորմը ու բանակը ևս մոտեցան քաղաքին ու վերջինիս շրջափակումը իրականացրեցին ծովի կողմից:
I փուլ – Քրիստոնյաները ծովից ու ցամաքից անցան համակցված հարձակման և համառ մարտերով մտան քաղաք: Թշնամու կայազորի մնացորդը պատսպարվեց քաղաքի միջնաբերդում:
II փուլ – Քրիստոնյաները պաշարեցին միջնաբերդը, բայց, այդպես էլ որևէ արդյունքի չհասնելով, թողեցին քաղաքը և նահանջեցին:
Հայերը կորցրին մոտ 1.000, դաշնակիցը` մոտ 100, թշնամին` մոտ 500 զինվոր:

Սա Հայոց նավահագստի վերջն էր: Այս դեպքերից հետո քինախնդիր մամլուքները հիմնահատակ ավերեցին Այասը, ընդ որում ավերեցին այն աստիճան, որ նույնիսկ հիմա էլ մասնագետները դժվարանում են մատնանշել քաղաքի կոնկրետ տեղը:

Մեր Կիլիկիո անմար սրտով,
Մեր պապերի կարոտ էրգրով
Հուսու ճերմակ առագաստով
Գացինք բաց ծով...


Այս տողերը կարդալիս ամեն անգամ ինձ թվում է, թե դրանք նվիված են Այասին, հայոց շնորհաշատ ու գեղեցիկ այդ նավահագստին, որին այդպիսի դաժան ճակատագիր վիճակվեց…

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 23 мар 2012, 22:07 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
1367 թվականի աշնանը արդեն վաղուց թշնամու հենակետի վերածված Տարսոնից մամլուքները նոր արշավանք սկսեցին Հայոց մայրաքաղաքի ուղղությամբ: Սակայն Սիսի ճ-մ-ում Կոստանդին IV-ի և սպարապետ Լիպարիտ Քաջ Օրբելյանի գլխավորած Կիլիկիայի թագավորության բանակը (մոտ 10.000) հաղթեց մայրաքաղաքի շրջակայքն ասպատակող Մամլուքյան սուլթանության բանակին (12.000): Ծանր կորուստներ կրած թշնամին շպրտվեց ելման դիրքեր:

Մոտ մեկ տարի ծախսելով նախապատրաստությունների վրա, 1369 թ-ի գարնանը Մամլուքյան սուլթանությունը ձեռնարկեց իր ամենախոշոր հարձակումներից մեկը Սիսի ուղղությամբ:

1369 մայիսի 20 - 21– Սիսի ճ-մ

Մամլուքյան սուլթանության բանակը (մոտ 50.000) սկսեց մոտենալ Հայոց թագավորության մայրաքաղաքին: Տեղեկանալով այդ մասին` Կոստանդին IV-ի և սպարապետ Լիպարիտ Քաջ Օրբելյանի գլխավորած Կիլիկիայի թագավորության բանակը (մոտ 20.000) ամուր պաշտպանական դիրքեր գրավեց Սիս գետի մոտ` մարտակարգի կենտրոնում ունենալով գետի վրայով ձգվող կամուրջը:
I փուլ – Մայիսի 20-ի առավոտյան թշնամին անցավ գրոհի, որի արդյունքում բռնկվեց համառ մարտ:
II փուլ – Կեսօրին աննկատ կերպով թշնամու թիկունք անցած Հայկական բանակի խոշոր ուժերը թիկունքից, իսկ հիմնական բանակը` ճակատից, համակցված հարված հասցրեցին թշնամուն և, ծանր կորուստներ պատճառելով վերջինիս, ետ շպրտեցին ելման դիրքեր:
III փուլ – Մայիսի 21-ի առավոտյան թշնամին կրկին անցավ հարձակման, որի արդյունքում համառ մարտը վերսկսվեց: Ցանկանալով բեկում մտցնել մարտի մեջ` Լիպարիտ սպարապետը, հիմնական բանակի ղեկավարությունը և կենտրոնում գտնվող կամրջի պահպանությունը թողնելով Հայոց արքային, հեծելազորից ստեղծված հատուկ հարվածային ջոկատով կենտրոնում անցավ վճռական գրոհի, ճեղքեց հակառակորդի դասավորությունը, ներխուժեց նրա շարքերը և ծանր կորուստներ պատճառելով փախուստի մատնեց մարտակարգը լիովին կորցրած թշնամուն:
IV փուլ – Օգտվելով թվական գերակշռությունից` Մամլուքյան սուլթանության բանակը վերականգնեց մարտակարգը և, հիմնական ուժերով շրջապատելով Լիպարիտի ջոկատին, միաժամանակ հզոր հարձակում սկսեց նաև կամրջի ուղղությամբ: Հայոց սպարապետի գլխավորած ջոկատը, ետ մղելով թշնամու հարվածները, սկսեց մարտերով նահանջել կամրջի ուղղությամբ: Այդ ընթացքում, սակայն, կամրջի մոտ մարտնչող Հայկական բանակը չդիմացավ թշնամու հարվածներին և, լքելով դիրքերը, Կոստանդին IV-ի գլխավորությամբ ապաստանեց Սիսում:
V փուլ – Թշնամին շրջապատեց սպարապետ Լիպարիտ Քաջ Օրբելյանի գլխավորությամբ անզիջում կերպով մարտնչող Հայկական ջոկատին: Սկսվեց համառ ու կատաղի, սակայն խիստ անհավասար մի մարտ, որի արդյունքում թեև Հայ ռազմիկների զգալի մասին հաջողվեց դուրս գալ շրջապատումից և հեռանալ, սակայն, Հայոց սպարապետն ու 204 ռազմիկներ շրջապատվեցին և, կռվելով մինչև վերջ, զոհվեցին:
Հայերը կորցրին մոտ 4.000, թշնամին` մոտ 12.000 զինվոր: Մայիսի 22-ին Սիսում ամրացած Հայկական բանակը սկսեց աստիճանաբար համալրումներ ստանալ: Տեղեկանալով այդ մասին` ծանր կորուստներ կրած Մամլուքյան սուլթանության բանակը, խուսափելով նոր ճակատամարտից, նահանջեց...

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 23 мар 2012, 22:07 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
1369 թ-ի մայիսի 20 – 21-ի Սիսի ճ-մ-ը մեր պատմության թերևս ամենատարօրինակ և այդպես էլ բավարար վերլուծության չենթարկված մարտերից մեկն է: Իր ժամանակի Կիլիկիայում լուրեր էին պտտվում, ու դրանց արձագանքը որոշակիորեն զգացվում է ժամանակի հիշատակարաններում, որ քաջարի սպարապետի մահվան մեղքը իրականում ընկնում էր Հայոց արքայի վրա, որը, դրսևորելով փոքրհոգություն և երկչոտություն, ժամանակից շուտ լքեց դիրքերը ու չապահովեց մարտերով դեպի կամուրջը շարժվող Հայ ռազմիկների նահանջը:

Այս կապակցությամբ արտահայտվել են տարբեր կարծիքներ: Օրինակ, Հայկ Խաչատրյանը մեղադրում է Կոստանդին IV-ին և, որպես ամեն ինչի սկզբնապատճառ, մատնանշում է վերջինիս երկյուղը իր դեմ նյութվող դավադրությունից. իբր արքան վախեցել է, որ կամրջի մոտ մղվող մարտի ընթացքում դավադիրները այնպես կանեն, որ ինքը կգերվի կամ կզոհվի: Նույն հեղինակը կարծիք է հայտնում նաև, որ արքան հենց այդ ժամանակ լուր է ստացել, որ Սիսում ունիթորները դավադրություն են նյութում և ուզում են գրավել մայրաքաղաքը:

Չունենալով այս պնդումը հաստատող ուղղակի ապացույցներ` կարելի է կարծել, որ իրականում բացասական ազդեցություն են ունեցել մի շարք հանգամանքներ, որոնք, գումարվելով իրար, բերել են ողբերգական արդյունքի: Ըստ երևույթին ճիշտ է կարծել, որ մի կողմից և արքան էր անարի, անվճռական ու կասկածամիտ, մյուս կողմից էլ մամլուքներն էին քանակապես չափից ավելի գերակշռում հայերին: Արդյունքում կարելի է կարծել, որ ի վնաս հայերի դասավորված բացասական գործոնների հենց այս ամբողջությունն էր, որ իր ողբերգական դերը խաղաց քաջարի Լիպարիտի զոհվելու գործում:

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 23 мар 2012, 22:07 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
Լիպարիտ Քաջ Օրբելյանի զոհվելուց հետո սպարապետ նշանակվեց Կոստանդին III-ի եղբայր և հանգուցյալ արքայի հայր Հեթում Քաջ Հեթումյանը: Բարեբախտաբար այս անգամ ևս ընտրությունը հաջող էր: Հեթումը ոչ միայն քաջ էր ու արժանի կերպով էր կրում այդ պատվանունը, այլև աչքի էր ընկնում նաև զորավարական մեծ ունակություններով և պետական մտածելակերպով: Ի տարբերություն բավականին դժգույն և, հատկապես վերջին իրադարձություններից հետո հեղինակազրկված իր արքայի, Հեթում Քաջ Հեթումյանը հանդիսացավ այն պայծառ կետը, որը կարողացավ որոշակիորեն լուսավորել Հայոց թագավորության դժգույն մայրամուտը:

1370 թ-ի դեկտեմբերի 11-ին Մամլուքյան սուլթանության բանակը (մոտ 20.000) ասպատակեց Սիսի շրջակայքը, սակայն, խուսափելով Հեթում Քաջ Հեթումյանի գլխավորությամբ առաջխաղացած Հայկական բանակից, նահանջեց:

1373 թ-ի գարնանը թշնամին կրկին մոտեցավ Սիսի պարիսպներին, բայց Կոստանդին IV-ի և սպարապետ Հեթում Քաջ Հեթումյանի գլխավորած Կիլիկիայի թագավորության բանակը (մոտ 5.000) Սիսի գիշերային ճ-մ-ում անակնկալ հարձակումով ծանր պարտության մատնեց Մամլուքյան սուլթանության բանակին (մոտ 10.000):

Այս անգամ ևս հաջողությունը հայերի կողմում էր, բայց հետագան տեսնել Կոստանդին IV-ին արդեն վիճակված չէր: Նույն տարվա ամռանն էլ Հայոց արքան մահացավ, ընդ որում այդպես էլ բաց թողնելով այն հարցը, թե բնական էր արդյոք իր մահը, թե նա այնուհանդերձ զոհ գնաց կրկին գլուխ բարձրացրած ունիթորների դավադրությանը…

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 23 мар 2012, 22:10 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
Արքայի մահից հետո երկրի ղեկին գրեթե մեկ տարի կրկին կանգնեց գեղեցկուհի Մարիունը, սակայն ունիթորների հովերով տարված այս տիրուհին այդպես էլ չկարողացավ հասնել որևէ իրական իշխանության: Երկրում փաստացի հաստատվել էր անիշխանություն: Այս պայմաններում հակաունիթորները ու նախևառաջ սպարապետ Հեթումը որպես արքայության թեկնածու սկսեցին առաջ քաշել Հեթումի մյուս որդի Կոստանդինին: Բայց այդ տարիներին աստիճանաբար ուժեղացել էին նաև ունիթորների դիրքերը, կապված հատկապես այն բանի հետ, որ Կիպրոսի թագավորությունը պաշտպանական հարցերում որոշակի օգնություն էր ցույց տալիս Կիլիկիայի թագավորությանը: Այս պայմաններում Հեթումն ու իրենց կողմնակիցները հարմար չգտան առաջ ընկնել և նախաձեռնությունը գիտակցաբար զիջեցին ունիթորներին:

1374 թ-ի մարտին մի խումբ հայ իշխաններ նամակ գրեցին մի ժամանակ իր ընտանիքի հետ Կիլիկիայից փախուստի դիմած և այդ ժամանակ Կիպրոսում բնակվող Ջիվան Լուսինյանի որդի երեսուներկուամյա Լևոնին` առաջարկելով նրան գալ Կիլիկիա ու զբաղեցնել թափուր մնացած հայկական գահը:

Ինչպես արդեն ասվել է, Լևոնը մորական կողմից վրացի էր, իսկ հորական կողմից` ֆրանսիացի: Նրա մեջ բնականաբար կար նաև հայկական արյուն, թեև նա ինքը իրեն որևէ կերպ հայ չէր համարում: Լևոնը իրեն չէր համարում նաև վրացի կամ ֆրանսիացի: Նա նույնիսկ ֆրանսերեն էլ կարգին չէր հասկանում, իսկ վրացերեն ու լատիներեն ընդհանրապես չգիտեր: Դրա փոխարեն Լևոնը հիանալի տիրապետում էր հայերենին, իտալերենի ու արաբերենին: Հայոց արքայության այս թեկնածուն ըստ էության իրենից ներկայացնում էր ազգերի ու բնավորությունների այն յուրօրինակ խառնուրդներից մեկը, որը բնորոշ էր իր ժամանակին ու տարածաշրջանին և առաջացել էր խաչակրաց բուռն արշավանքների դարաշրջանում տարբեր ազգերի ներկայացուցիչների խառնուրդի արդյունքում:

1344 թ-ին մոր և եղբոր հետ Կոռիկոսից փախուստի դիմելուց հետո Լևոնը բնակություն հաստատեց Կիպրոսում և Սուլթանիայի ջանքերով այստեղ ոչ միայն լավ կրթություն ստացավ, այլև ձեռք բերեց մարդկային դրական որակներ. Լևոնը կենսուրախ էր ու շփվող, կարողանում էր հեշտությամբ իր օգտին տրամադրել մարդկանց և շահել նրանց սրտերը: Բայց արքայության ապագա այս թեկնածուն ուներ նաև թերություններ – Լևոնը կամային հատկանիշերի պակաս ուներ, լավ չէր ճանաչում մարդկանց, այնքան էլ խորաթափանց չէր և չէր կարողանում զգալ հասարակական զարգացումները: Բայց կար նաև մեկ ուրիշ թերություն ևս. Լևոնը ոչ միայն մոլի կաթոլիկ էր, այլև նրան, որպես տիպիկ միջնադարյան ազնվականի, ընդհանրապես չէր հուզում այն հարցը, որ իր ապագա հպատակների մեծագույն մասը դեմ է կաթոլիկությանը:

Կիպրոսում հաստատվելու հետո Սուլթանիան ու իր որդիները, որպես Լուսինյանների շառավիղներ, վայելում էին տեղի Լուսինյան արքայատոհմի բարեհաճությունը և որևէ կարիք չէին քաշում: Երիտասարդ եղբայրները առաջ գնացին հատկապես այն բանից հետո, երբ Կիպրոսի արքա դարձավ Պետրոս I-ը (1359-1369): Կենսուրախ այս արքան ամեն կերպ հովանավորում էր իր հեռավոր ազգականներին և հաճախ նրանց կարևոր հանձնարարություններ էր տալիս: Ավելին, 1360-ական թվականների սկզբին Պետրոս I-ը, չնայած այն բանին, որ հայոց գահը թափուր չէր, խնդիր դրեց եղբայրներից որևէ մեկին հռչակել Հայոց թագավոր և այդ նպատակով բանակցություններ սկսեց Հռոմի պապի հետ: Ու թեև այս բանակցությունների ժամանակ գործերով Իտալիայում գտնվող եղբայրներից Բոհեմունդը հանկարծամահ եղավ, սակայն Պոտրսը կարողացավ հասնել նրան, որ 1364 թ-ին իր հատուկ կոնդակով Հռոմի պապը Լևոնին ճանաչեց Հայոց թագավոր: Ճանաչումը առժամանակ որևէ գործնական հետևանք չունեցավ և չէր էլ կարող ունենալ, բայց Լևոնը համենայն դեպս կոնդակը պահեց խնամքով:

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 23 мар 2012, 22:15 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
Չէր հասցրել դեռ նոր արքան սովորել հայկական գահին, երբ այս ամենի մասին տեղեկացած մամլուքները կրկին հարձակման նետեցին իրենց մանկլավիկներին:

1374 աշուն – Սիսի պաշտպանությունը

Ղարամանյանների էմիրության բանակը (մոտ 50.000) պաշարեց քաղաքը Հեթում Քաջ Հեթումյանի գլխավորած Կիլիկիայի թագավորության բանակից (մոտ 1.000): Ընդ որում Հայոց սպարապետը Հայկական բանակի հիմնական մասը (մոտ 15.000) գիտակցաբար թողեց թշնամու թիկունքում` պարտիզանական գործողություններ իրականացնելու համար:
I փուլ – Հեթումի գլխավորած բանակը անակնկալ հարձակումով հաղթեց քաղաքը պաշարած թշնամուն պարեն տանող ջոկատին (մոտ 3.000), խլեց պարենը և այն հաջողությամբ մտցրեց քաղաք:
II փուլ – Ղարամանյանների էմիրության բանակը մի քանի անգամ գրոհեց քաղաքի վրա, սակայն, ծանր կորուստներ կրելով հատկապես Հայկական բանակի նետաձիգների գործողություններից, ետ շպրտվեց ելման դիրքեր: Դրանից հետո վերջինս թողեց քաղաքի պաշարումը և նահանջեց:
Հայերը կորցրին մոտ 500, թշնամին` մոտ 4.000 զինվոր:

"Մեր արևմտյան հարևանները, որոնք գիտեին տեղի ունեցող թեժ մարտերի մասին, մեզ շնորհակալական ջերմ խոսքեր էին հղում, բայց այդպես էլ երբեք օժանդակ ուժեր չուղարկեցին... "

Գրականության գիտակները իհարկե, կհաստատեն, թե որտեղից են այս խոսքերը, ինչ առիթով են ասվել և ում են պատկանում, բայց կարծում եմ, որ մեր դեպքում ևս դրանք ավելին, քան տեղին են...

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 23 мар 2012, 22:16 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
Նորընծա արքային չափազանց քիչ ժամանակ էր հատկացված երկրի պաշտպանության ուղղությամբ որևէ գործուն քայլ ձեռնարկելու համար և առավելագույնը, որ վերջինս կարողացավ անել, եվրոպացի վարձկանների մի ջոկատի կազմակերպումն էր: Իսկ թշնամին ոչ միայն ոչ մի վայրկյան չէր դարադեցնում սպառնալիքները, այլև այս անգամ Բարքուքը կարծես թե վերջնականապես էր որոշել ոչնչացնել Հայոց թագավորությյունը:

1374 դեկտեմբերին Մամլուքյան սուլթանության, ինչպես նաև Ղարամանյանների և Արաթենյանների էմիրությունների միացյալ հսկայական բանակը (մոտ 120.000, որից 60.000 հեծյալ), նպատակ ունենալով գրավել Հայոց մայրաքաղաքը, ներխուժեց Կիլիկիայի թագավորության տարածք: Ստեղծված պայմաններում խոսք իսկ չէր կարող գնալ բաց ճակատամարտի մասին և սպարապետ Հեթում Քաջ Հեթումյանի գլխավորած Հայկական բանակը անցավ պարտիզանական հարվածների: Ընդ որում Հայկական բանակի ղեկավարությունը նախատեսել էր, ամուր պաշտպանություն կազմակերպելով մայրաքաղաքում, բանակային հիմնական ուժերը թողնել մայրաքաղաքից դուրս` նպատակ ունենալով մշտական սպառնալիքներ ստեղծելու և թշնամուն կորուստներ պատճառելու միջոցով ի վերջո ստիպելով հակառակորդին նահանջել:

Հայկական բանակի պարտիզանական հարվածներին ենթարկվող մահմեդական հորդան 1374 թ-ի դեկտեմբերից սկսեց դանդաղորեն շարժվել Սիսի ուղղությամբ և 1375 թ-ի հունվարի հենց սկզբի օրերին Հայոց մայրաքաղաքը պաշարվեց...

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 23 мар 2012, 22:16 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
1375 հունվարի 5 - ապրիլի 22 – Սիսի գրավումը

Մամլուքյան սուլթանության, ինչպես նաև Ղարամանյանների և Արաթենյանների էմիրությունների միացյալ բանակը (մոտ 113.000 ռազմիկ) պաշարեց Հայոց թագավորության մայրաքաղաքը Լևոն V-ի, Շահան Հեթումյանի և ասպետ Սոհիե Դուլկարտի գլխավորած Կիլիկիայի թագավորության բանակից (մոտ 1.000 ռազմիկ, այդ թվում ֆրանսիացիներ):
I փուլ – Հունվարի 5-ին թշնամին անցավ վճռական գրոհի և, հաղթահարելով Հայկական բանակի դիմադրությունը, մտավ քաղաք: Հայոց արքայի գլխավորած մայրաքաղաքի կայազորի մնացորդը ամրացավ միջնաբերդում:
II փուլ – Հունվարի 6-ի վաղ լուսաբացից Մամլուքյան սուլթանության բանակը հզոր գրոհ կազմակերպեց միջնաբերդի ուղղությամբ, բայց ողջ օրը տևած համառ մարտում ետ շպրտվեց ելման դիրքեր: Ընդ որում մարտին անձամբ մասնակցող Հայոց արքան ծանր վերք ստացավ ծնոտին հարվածած հակառակորդի նիզականետ մեքենայից արձակված նիզակից:
III փուլ – Երեկոյան թշնամին անցավ վճռական գրոհի, սակայն Հայկական բանակը, օգտվելով նրանից, որ միջնաբերդ տանող նեղ ճանապարհը հնարավորություն չէր տալիս վերջինիս օգտագործել սեփական թվական գերակշռությունը, հզոր հակագրոհով ծանր կորուստներ պատճառեց Մամլուքյան սուլթանության բանակին և մղեց ելման դիրքեր:
IV փուլ – Հունվարի 7-ից ապրիլի 20-ը թշնամին, զերծ մնալով գրոհներից, ուժեղացրեց միջնաբերդի պաշարումը` նախատեսելով գրավել այն սովի շնորհիվ: Այս ընթացքում քաղաքից դուրս գործող Հայկական բանակը Հայոց սպարապետի անձնական ղեկավարությամբ հզոր հարվածներ հասցրեց թշնամուն և ծանր կորուստներ պատճառեց վերջինիս` մարտերից մեկում գերելով Մամլուքյան սուլթանի որդուն` ապագա սուլթան ալ-Մանսուրին:
V փուլ – Ապրիլի 20-ի առավոտյան Հայոց արքայի դեմ դավադրություն կազմած, թշնամու կողմից կաշառված և միջնաբերդը թշնամուն հանձնել փորձող ֆրանսիացի ռազմիկները, տապարներով կոտրելով միջնաբերդի աշտարակներից մեկում գտնվող Լևոն V-ի հանգստարանի դռները, ներս մտան ու փորձեցին սպանել վերջինիս: Ու թեև Հայոց արքան կարողացավ պատուհանից պարանով ներքև իջնել և փրկվել, սակայն միջնաբերդի Հայկական կայազորը չկարողացավ դուրս մղել դավադիրներին նրանց գրաված աշտարակից, քանի որ աշտարակին կարելի էր մոտենալ միայն մոտ մեկ մետր լայնություն ունեցող նեղ կամրջով:
VI փուլ – Կեսօրին աշտարակում ամրացած դավադիրները սկսեցին պարանների օգնությամբ աշտարակ բարձրացնել թշնամու ռազմիկներին: Երեկոյան, սակայն, աշտարակի սենյակներից մեկում թաքնված Հայոց արքայի մի քանի թիկնապահների հաջողվեց անակնկալ հարձակվել զգուշությունը կորցրած ֆրանսիացիների ու թշնամու ռազմիկների վրա և, ոչնչացնելով նրանց, գրավել աշտարակը:
VII փուլ – Ապրիլի 21-ին Հայկական բանակը ողջ օրը ետ մղեց թշնամու գրոհները: Սակայն չնայած դրան` հուսալքված Լևոն V-ը, անհեռանկար համարելով հետագա պայքարի շարունակումը, ապրիլի 22-ին դադարեցրեց դիմադրությունը և հանձնվեց:
Հայերը կորցրին մոտ 2.000, թշնամին` մոտ 10.000 զինվոր: Լևոն V-ը, Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Պողոս I Սսեցին, Հայոց արքայի ընտանիքը ու արքունիքը, Շահան Հեթումյանը, Սոհիե Դուլկարտը, նախկին թագուհի Մարիունը և այլոք գերվեցին ու տեղափոխվեցին Կահիրե:

Հայ-Մամլուքաղարամանյան III պատերազմն ավարտվեց: Արդյունքում Կիլիկիայի թագավորությունը զրկվեց իր տարածքի մեծագույն մասից և սահմանափակվեց Լեռնային Կիլիկիայով, որտեղ կենտրոնացած Հայկական բանակը և իշխանները սպարապետ Հեթում Քաջ Հեթումյանի օժանդակությամբ Կիլիկիայի թագավորության նոր արքա հռչակեցին Հեթումի որդի Կոստանդինին` Կոստանդին V-ին:

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 23 мар 2012, 22:17 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
Սիսի գրավումից հետո Կիլիկիայի թագավորության գրեթե ողջ ղեկավար կազմը` արքան ու իր արքունիքը, հայտնվեցին գերության մեջ: Այդ պահից սկսված հայոց այս գերիները որևէ իրական քաղաքական նշանակություն արդեն չունեին: Այնուհանդերձ ավելորդ չի լինի, որ մինչև առաջ անցնելը մի քանի խոսքով անդրադառնանք նաև այս մարդկանց հետագա ճակատագրին: Անդրադառնանք զուտ մարդկային առումով, որպես քաղաքական դեպքերի ու զարգացումների, ինչպես նաև որոշ չափով` իրենց կողմից վարված անհեռատես քաղաքականության զոհերի…

1375 թվականի հուլիսի 9-ին հայոց գերված արքունիքը հասավ Կահիրե: Այստեղ Բարքուքը Հայոց արքային ազատության փոխարեն առաջարկեց մահմեդականություն ընդունել, սակայն ստացավ լիովին սպասելի մերժում: Արդյունքում Լևոնը և իր ընտանիքը, ինչպես նաև Շահան Հեթումյանը մնացին գերության մեջ, իսկ մյուս գերիները, ինչքան էլ տարօրինակ հնչի, ազատ արձակվեցին: Պողոս I Սսեցին և հայ ռազմիկների ու իշխանների հիմնական մասը վերադարձան Սիս և այդուհետ դե-յուրե համարվեցին Մամլուքյան սուլթանի հպատակներ: Նախկին թագուհի Մարիունը, ասպետ Սոհիե Դուլկարտն ու վերջինիս կին` կոմսուհի Ֆիմին, մեկնեցին Երուսաղեմ: Այստեղ Մարիունն ու Ֆիմին դարձան կրոնավորյալ և, իրենց կյանքի մնացած մասն անցկացնելով Երուսաղեմի Սուրբ Հակոբ վանքում, այդտեղ էլ գտան իրենց հավերժական հանգիստը: Սոհիե Դուլկարտի մասին այլ տեղեկություններ այլևս հայտնի չեն…

Կահիրեում մնացած և քաղաքական որևէ նշանակությունից լրիվ զրկված հայ գերիների վիճակը, ինչպես արդեն ասվեց, առանձնապես ծանր չէր: Գերիները ողջ Կահիրեի մակարդակով վայելում էին լիակատար ազատություն: Այս հարցում ոչ վերջին դերն ունեցավ նաև Սիսի անկումից հետո Կիլիկիայում ստեղծված քաղաքական դրությունը: Կիլիկիան հեռու էր, իսկ ներքաղաքական որոշակիորեն անկայուն վիճակում գտնվող Մամլուքյան սուլթանությունը բավարար միջոցներ չուներ այն լիակատար հսկողության տակ պահելու համար: Այս պայմաններում Կիլիկիայում դե-ֆակտո անկախ դրության էին հասել դեռևս մոնղոլական արշավանքների ժամանակ Փոքր Ասիայում հաստատված քոչվոր թուրքմենները, ի դեմս Զուլքադարյանների և սրանց ենթակա Ռամազանօղլիների: Քանի դեռ կանգուն էր Սիսը, սրանք անշեղորեն դաշնակցում էին Մամլուքյան սուլթանությանը, բայց, այժմ, Սիսի անկումից հետո, թուրքմենները միանգամից սկսեցին իրենց անկախ պահել: Իրերի աննկատ, բայց լիովին սպասելի այս զարգացումն էր, որ ստիպեց Բարքուքին սիրաշահել գերվության մեջ հայտնված Լևոին ու հայերին:

Ինչպես արդեն ասացինք, Կահիրեում Լևոնի դրությունը ծանր չէր, սակայն Հայոց արդեն նախկին արքան ձգտում էր լիակատար ազատություն ձեռք բերել և այդ նպատակով սկսեց բազում նամակներ հղել Եվրոպական արքունիքներին: Այս գործում Լևոնին զգալի օժանդակություն ցուցաբերեց 1377 թ-ի հուլիսից որպես խոստովանահայր, իսկ հետո արդեն որպես Լևոնի հուսալի ընկեր ու բարեկամ հանդես եկած ֆրանցիսկյան վանական Հովհաննես (Ժան) Դարդելը: Հենց նա էր, որ հետագայում գրեց Լևոնի կյանքի պատմությունը: Նույն այս ազնիվ վանականի ջանքերով էր, որ Շահան Հեթումյանը կարողացավ փախչել Կահիրեից` Լևոնի ազատության համար հետագայում ոտքի տակ տալով ողջ Եվրոպան…

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 23 мар 2012, 22:17 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
1379 թվականին մահացան Լևոնի աղջիկները, իսկ 1381 թ-ին էլ կյանքից հեռացավ նաև նրա կինը` հայոց արդեն նախկին թագուհին: Իսկ փառատենչ Բարքուքն իր ծրագրերն ուներ - 1382 թ-ին դեպի Մեքքա կատարած ուխտագնացության ժամանալ սուլթան ալ-Աշրաֆ Նասր-էդ-Դին Շաբան իբն-Հուսեյնը զոհ գնաց ամենազոր մամլուքի հղացած դավադրությանը: Մեկ ավելորդ ժամ իսկ չկորցնելով` Բարքուքը և “Բուրջիներ”-ը գրավեցին Կահիրեի բոլոր կարևոր ամրությունները` նոր սուլթան հռչակվելով հանգուցյալի վեցամյա որդուն, Բարքուքի սան աս-Սալիհ Սալահ-էդ-Դին Հաջիին (1382, 1389-1390): Ավելորդ էլ է ասել, որ ողջ փաստացի իշխանությունը կրկին և արդեն վերջնականապես հայտնվեց Բարքուքի ձեռքերում: Չբավարարվելով սրանով` իր դերքերը ամրապնդելուց կարճ ժամանակ անց “Բուրջիներ”-ը երեխա սուլթանին գահընկեց արեցին և սուլթան հռչակեցին արդեն հենց իրեն` ալ-Մելիք ազ-Զաքիր Սեյֆ-էդ-Դին Բարքուք ալ-Ուսմանիին (1382-1389, 1390-1399):

Ստեղծված պայմաններում Լևոնը կրկին որոշեց ակտիվացնել ազատություն ստանալուն ուղղված իր ջանքերը: Ընդ որում ցավալի էր, որ առիթից փորձում էին օգտվել նաև որոշ բախտախնդիրներ – հենց այդ տարիներին էր, որ Եվրոպայում իբր Լևոնի ազատության համար նրա անունից սկսեց դրամական միջոցներ հավաքել մի ոմն ասպետ Մանվել, որը, սակայն, իրականում հետապնդում էր ընդամենը անձնական, նեղ շահադիտական նպատակներ…

1382 թ-ին Հովհաննես Դարդելը մեկնեց Եվրոպա: Վերջինս սկզբում ներկայացավ Արագոնի արքա Պեդրո IV-ին (1336-1387), իսկ հետո էլ` Կաստիլիայի արքա Խուան I-ին (1379-1390): Երկու արքունիքներում էլ Դարդելը ջերմ ընդունելության արժանացավ: Ավելին, Խուան I-ը իր զինակիր Ալֆոնսո դե Կելարեին, Արագոնի արքայի հորեղբայր Խուան Սեգրովացուն, Հովհաննես Դարդելին և նույն ասպետ Մանվելին թանկարժեք նվերներով ուղարկեց Կահիրե: Ընդ որում Մանվելը ճանապարհին իր հավաքած միջոցների հետ աննկատ կորավ. նրա ծրագրերի մեջ ոչ մի կերպ չէր մտնում Լևոնի հետ հանդիպումը…

Այսպես թե այնպես, բայց բանագնացները հասան Կահիրե և սկսվեցին բանակցություններ: Արդյունքում Լևոնը ի վերջո մեծ փրկագնի և թանկարժեք նվերների դիմաց ազատ արձակվեց: 1382 թ-ի հոկտեմբերի 7-ին Լևոնը և իր ազատարարները նավ նստեցին ու դուրս եկան բաց ծով: Հաջորդ օրը Բարքուքը մտքափոխ եղավ, բայց քրիստոնյա պատվիրակությունն արդեն դուրս էր եկել բաց ծով և մամլուք նավավարները այդպես էլ չկարողացան գտնել նրանց հետքը...

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
 Заголовок сообщения: Re: Киликия и мамлюки: Эпоха неравного противостояния...
СообщениеДобавлено: 23 мар 2012, 22:18 
Администратор
Аватара пользователя

Зарегистрирован: 24 фев 2012, 14:57
Сообщений: 46679
Откуда: Армения, Ереван
Հոկտեմբերի 21-ին Լևոնն ու իր ուղեկիցները հասան Հռոդոս, որից հետո, ուղղություն բռնելով դեպի Իսպանիա, եղան Վենետիկում, Պադուայում, Վերոնայում, Միլանում, Թուրինում և Ավինյոնում: Ավինյոնում Լևոնը հանդիպեց Հռոմի պապին, որից հետո շարունակեց իր երթը դեպի Իսպանիա: Արագոնի և Կաստիլիայի արքաները Լևոնին դիմավորեցին մեծ շուքով և նրան նույնիսկ նվիրեցին մի քանի քաղաքներ:

Սակայն Լևոնի հոգսը իսպանական քաղաքային ֆեոդալ դառնալը չէր: Կարժ ժամանակ անց Լևոնը մեկնեց Նավարա և ճոխ ընդունելության արժանացավ վերջինիս արքա Կառլոս II-ի (1349-1387) կողմից: Նավարայի արքան խոստացավ, որ, եթե Լևոնը որոշի հետ գրավել Կիլիկիան, ինքը այդ գործին կօժանդակի 100 նետաձիգով և զգալի դրամական միջոցներով: Բայց Նավարայի արքան ընդամենը գավառական մի թագավորության ղեկավար էր և բնական է, որ նա կարող էր գործել միայն այն դեպքում, եթե նախատեսվող խաչակրաց արշավանքին մասնակցեին Եվրոպական հիմնական խոշոր պետությունները: Իսկ այդ ժամանակ Եվրոպայում մոլեգնում էր Հարյուրամյա պատերազմը և Ֆրանսիան ու Անգլիան լրիվ այլ հոգսերով էին զբաղված: Թեթև չէր նաև Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայի պետությունների վիճակը, որոնց, նույնիսկ եթե հաշվի չառնենք էլ ներքին ինտրիգներն ու տարաձայնությունները, սկսել էլ լրջորեն սպառնալ թափ հավաքող Օսմանյան սուլթանությունը:

Չնայած ստեղծված անբարենպաստ իրավիճակին` Լևոնը 1384 թ-ի սկզբին մեկնեց Ֆրանսիա: Ֆրանսիայի արքա Կառլոս VI-ը (1380-1422) Փարիզի մոտ մեծ շուքով դիմավորեց Լևոնին, թանկարժեք նվերներ տվեց նրան և տեղավորեց իր պալատներից մեկում: Սակայն, չնայած հավանությանը Լևոնի ծրագրերին, շարունակվող Հարյուրամյա պատերազմի պայմաններում որևէ իրական քայլի մասին խոսելն իսկ ավելորդ էր: Փորձելով վերջ դնել ընթացող պատերազմին` Լևոնը, որպես Ֆրանսիայի արքայի դեսպան, 1385 թ-ի վերջին ժամանեց Անգլիա և ընդունվեց Ռիչարդ II-ի (1377-1399) կողմից: Անգլիայի արքան խոստացավ դադարեցնել պատերազմը, բայց հետագայում այդպես էլ չկատարեց իր խոստումը: 1386 թ-ի մայիսին Լևոնը վերադարձավ Փարիզ և, այդպես էլ որևէ արդյունքի չհասնելով, անցավ մասնավոր կյանքի:

1391 թ-ին մահացավ Լևոնի փեսան ու նրա աննահանջ ուղեկիցը` Շահան Հեթումյանը: Կրած անհաջողությունները ընկճել էին նաև Լևոնին և 1393 թ-ի նոյեմբերի 29-ին արդեն ինքը` Հայոց երբեմնի արքան, կնքեց իր մահկանացուն: Լևոն Լուսինյանին հայկական ծեսով թաղեցին Փարիզի Կելեստինյանների վանքում, իսկ XVIII-դարի վերջին նրա աճյունը տեղափոխվեց Ֆրանսիայի Սեն-Դենի արքայական դամբարան:

Изображение


Այսպիսի տխուր վերջաբան ունեցավ այդպես էլ հայ չդարձած Հայոց այս արքայի գործունեությունը, արքա, որին բաժին հասան միայն անհաջողություններ և ձախորդություններ…

Изображение

_________________
Приходите в мой дом...


Вернуться к началу
 Не в сетиПрофиль  
 
Показать сообщения за:  Поле сортировки  
Начать новую темуНаписать комментарии Страница 5 из 26   [ Сообщений: 377 ]
На страницу Пред.  1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ... 26  След.



Кто сейчас на конференции

Сейчас этот форум просматривают: нет зарегистрированных пользователей и гости: 13


Вы не можете начинать темы
Вы не можете отвечать на сообщения
Вы не можете редактировать свои сообщения
Вы не можете удалять свои сообщения
Вы не можете добавлять вложения

Найти:
Перейти:  
cron


Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group
610nm Style by Daniel St. Jules of Gamexe.net

Вы можете создать форум бесплатно PHPBB3 на Getbb.Ru, Также возможно сделать готовый форум PHPBB2 на Mybb2.ru
Русская поддержка phpBB