Նայեցի «
Իշխանություն-2» ֆիլմը, տպավորությունները հակասական են...
ԴԵՐԱՍԱՆԱԿԱՆ ԽԱՂԸ լավն էր, գոնե ինձ դուր եկավ, նույնիսկ Նիկոլի կերպարը մարմնավորողը, որը նախորդ ֆիլմում ինձ չէր համոզել, այս անգամ համոզեց, գոնե այնքան համոզեց, որ վատ բան ասելը սխալ կլինի: Լավն էր նաև ԵՐԱԺՇՏՈՒԹՅՈՒՆԸ, իսկ տեղ տեղ էլ ֆիլմի հուզական մակարդակն իրոք բարձր որակի վրա էր, էմոցիա էր ստեղծում: Օրինակ՝ ֆիլմի սկիզբը կամ այն մասը, երբ հանցագործները հարձակվում են հերոսուհու ընտանիքի վրա և հաշմանդամ հայրը պաշտպանում է աղջկան: Լավ, ուժեղ կտորներ էին: Մեծ հաշվով դուրս եկան նաև մեր քաղաքական միկրոմիջավայրում առկա ակնարկները, ինչպես օրինակ «ոստիկանների մեջ էլ մեր մարդիկ կան», «թիկնապահդ կդավաճանի», «ինչ որ բան է «ստորագրվելու»» և այլն: Նման ԱԿՆԱՐԿ-ՈՒՂԵՐՁՆԵՐԸ բավականին շատ էին և, ներկա միջավայրին ծանոթ մարդու համար, ընկալելի ու հասկանալի: Ի դեպ, նկատելի էր նաև երրորդ նախագահի հստակ բարոյական, թեև աննկատ ուղերձը՝ ֆիլմում հակահերոս Նիկոլի ընտանիքի և հատկապես դրա կանացի մասի մասին ոչ մի բացասական ակնարկ չկար:
Իսկ այժմ, ամենայն հարգանքով առ ֆիլմը ստեղծողները և որևէ կերպ չցանկանալով, որ հետագա շարադրանքը ընկալվի որպես մեծամիտ մի քննադատություն՝ ուղղակի մի քանի փոքրիկ դիտարկումներ... ֆիլմարվեստի մեծ սիրահարից:
Ի՞նչը դուրս չեկավ և ի՞նչը բերեց ֆիլմի հակասական ընկալմանը: Նախ այն չուներ առաջին մասի ՄԱՍՇՏԱԲԱՅՆՈՒԹՅՈՒՆԸ, ԷՄՈՑԻՈՆԱԼ ՄԱԿԱՐԴԱԿԸ և ԴԻՆԱՄԻԶՄԸ, իսկ ինչ որ պահերի էլ ֆիլմը մոտենում էր սերիալային անշտապ շարադրանքի: Հետո, սցենարային որոշ լուծումներ, իմ համեստ կարծիքով իհարկե, անտեղի էին, չձևավորված, միամիտ և փակուղի տանող:
Օրինակ.
- ողջ այն սցենարային գիծը, երբ մի ամբողջ ադրբեջանական բարձրաստիճան սպա մի ամբողջ հանդիպում է կազմակերպում սահմանին, որ հերոսուհու սրտին տիրանալ ձգտող ոստիկան Հայկին փոխանցի նախորդ մասում զոհված Նարեկի հեռախոսն ու ասի նրա գերեզմանի գոնե մոտավոր տեղը: Հանդիպումն ինքնին, հանդիպմանը Հայկի գնալը, երբ նրան կարող էին ուղղակի շատ հանգիստ գերել կամ սպանել, սա ինձ չհամոզեց,
- ողջ սցենարային գիծը, կապված վարչապետի օգնականուհուն ՇԱՆՏԱԺ կամ, եթե կուզեք, պատասխան շանտաժ անելու հետ: Ֆիլմում ՀՀ երրորդ նախագահը Շակուրովի իրոք հիանալի մարմնավորմամբ մի ամբողջ հաղթաթուղթ է տալիս հերոսուհուն և ակնարկում-պահանջում է, որ այն ինչպես հարկն է օգտագործվի, սակայն արդյունքը լինում է միայն կիսաշանտաժը, որի արդյունքները ֆիլմում մեծ հաշվով չեն էլ երևում,
- և իհարկե անհամոզիչ էր իշխանափոխության ողջ գիծը: Հասկանալի է, որ ֆիլմի ժամանակային դաժան սահմանները պարտավորեցնում են, բայց իշխանափոխության ողջ ենթադրվող գործընթացը հանգեցնել մի քանի էլիտար խմբերի ղեկավարների հետ բանակցությունների՝ աղանդավորների առաջնորդ, հանցավոր աշխարհի առաջնորդ, սեփական շարքերում դավաճանի փնտրտուքի, հակառակորդի բարձրաստիճան անձանց հավաքագրման, հեռախոսային կոնսպերատիվ խոսակցությունների և նման բաների՞ - ԿՆԵՐԵՔ, ՉԻ ՀԱՄՈԶՈՒՄ:
Եվ գլխավորը - ֆիլմը ոտքից գլուխ էլիտար էր, ինչպես էլիտար է մեր ողջ արմատական ընդդիմությունը: Ֆիլմը դրա լավագույն արտացոլանքն էր, ֆիլմում նույնիսկ պետհամարանիշներն ու գյուղացիներն էին... էլիտար և սա ակնհայտորեն արտահայտում է մեր արմատական ընդդիմության պատկերացումները քաղաքական գործընթացների մասին: Ամեն ինչ կար, բանակցություններ, ինտրիգներ, էմոցիա, սցենարային խորամանկ, իսկ երբեմն էլ միամիտ լուծումներ, սակայն ֆիլմում չկար գլխավորը: Ֆիլմում չկար... ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԸ, ֆիլմում բացակայում է անկեղծ խոսակցությունը ԺՈՂՈՎՐԴԻ հետ:
Չկար, այս ամենն ուղղակի բացակայում էր, իսկ ողջ իշխանափոխությունն էլ, ինչպես արդեն ասվեց վերևում, ըստ էության հանգեցվում է ՀԱՋՈՂ ԻՆՏՐԻԳԱՅԻՆ ՊԱՅՔԱՐԻ, երբ, առավելագույնը, կազմակերպվում է մի քանի ակնհայտորեն կրկին էլիտար անձանց հավաք և կոչ է արվում իրենց խմբերից ամեն մեկի հաշվով գոնե 500 հոգի Երևանի փողոցները հանել:
ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԸ, հարգելի ընդդիմադիրներ, եթե որևէ մեկը Հայաստանում ինչ որ շանս ունի քաղաքական դաշտում, ապա այդ շանսը ժողովրդի սիրտը գրավելու մեջ է: Վերջ, սա է, իսկ ֆիլմում ուղղակի և անուղղակի գովերգվող տարաբնույթ «տեխնոլոգիաները» ընդամենը մի քանի միավոր մինուս կամ պլյուս կանեն ձեր գործին, բայց, որպես գլխավոր, երբեք, կրկնում եմ ԵՐԲԵՔ հանդես չեն գա:
Մեծ հաշվով այսքանը - նայեցի հաճույքով, որպես ժամանակակից կինորավեստի առնվազն ակնառու նմուշ, բայց... իսկ այդ «բայց»-երի վրա չի խանգարել մտածել, ընդ որում ոչ միայն կինոստեղծողներին:
Հ.Գ. Ռուբեն ջան, ի դեմս քեզ հայկական իրավաբանությունը մեծ ձեռքբերում է ունեցել, բայց բեմարվեստը ոչ պակաս մեծության... կորուստ է արձանագրել, վատ չէր, եղբայր